OSMANLI MODERNLEŞMESİNİN TEMEL DİNAMİĞİ EĞİTİM ve PARADOKSAL SONUÇLAR

Authors : Mustafa GÜNDÜZ

Pages : 165-186

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2008-06-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Osmanlı modernleşmesi 18. yüzyılın başlarında iç ve dış dinamiklerin etkisiyle farklı alanlarda meydana gelen değişimlerin bileşkesi olarak görülebilir. Toplum ve devlet hayatının geleneksel özelliklerinde ve yeni kurumların ortaya çıkışında eğitim etkili bir faktör olmuştur. Tanzimat döneminde hemen her alanın dönüşüm ve değişiminde rol oynayan eğitim, laik ve pozitivist bir içerikteydi ama ikili bir yapı söz konusuydu. Bu durum toplumda değer çatışmaları ortaya çıkardı. Eğitim yoluyla modernleşme II. Abdülhamid döneminde daha düzenli ve yaygın hale geldi. Yaygınlaşan modern eğitim toplum, devlet ve iktidar algısını değiştirdi. Bu dönemde eğitimin muhafazakâr ve değişimci ruhunun tezahürleri en yüksek düzeyde kendini gösterdi. Bu tezat gelişim Abdülhamid devrinin ve Osmanlı devle-tinin sonunu getirdi, modern Türkiye’nin yolunu açtı. Bu yazıda Osmanlı modernleşmesine eğitimin etkisine ve II. Abdülhamid döneminde eğitim yoluyla or-taya çıkan paradoksal sonuçlara değinilmiştir.
Keywords : Osmanlı Modernleşmesi, Eğitim, Tanzimat, II Abdülhamid Dönemi Eğitim, Değişme, Muhafazakârlık, Jön Türkler