OSMANLI`NIN SON DÖNEMİNDEKİ İKTİSADÎ SORUNLARA YÖNELİK ÇÖZÜM ARAYIŞLARINDA LİBERAL AYDINLAR

Authors : Birol MERCAN, Abdulkadir BULUŞ

Pages : 217-241

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2005-04-15

Article Type : Review Paper

Abstract :19. Yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte, Tanzimat başlanılmış olan siyasal ve e­konomik yapıyı yenileştirme arayışlarının, fikir dünyasına kazandırdığı bir di­ğer olgu, batılı manada iktisat ilmi ve düşüncesidir. Bu bağlamda, liberal içerikte iktisadî görüş ve fikirler, dönemin aydınları ve idarecileri tarafından tartışılmaya başlanmıştır. Zaten dış ticaret politikası anlamında, belki de en liberal ülkeden daha liberal bir ticaret politikasına sahip olan Osmanlı ekonomisinde savunulan liberal düşünce ve fikirlerin temelinde, can, mal ve girişim özgürlüğünü teminat altına alan bir devlet tasarımının gerekliliği esası yatmaktaydı. Kanunî düzen­lemelerle geliştirilmeye çalışılan girişim ve mülkiyet özgürlüğü kavramından kısmen söz edilebilse bile, genel ekonomi politikaları anlamında bir liberalizm­den söz edilemez. Bunun nedeni, Osmanlı Devletinin siyasî ve toplumsal yapı­sının, rasyonel bireyciliğe müsaît olmayan yapısında aranmalıdır. Bu aynı zamanda, liberal fikirlerin şu anda neden Türk toplumundaki bireyler tarafından benimsenemediğini anlamamıza yarayan bir ipucu niteliğindedir.
Keywords : Osmanlı, Osmanlı Ekonomisi, Osmanlı Dönemi Liberal Fikir Tartışmaları, Liberalizm, Osmanlı Liberal Aydınları