AKINTIYA KARŞI KÜREK ÇEKMEK: SAİD HALİM PAŞA’NIN SİYASET DÜŞÜNCESİ

Authors : Furkan ACERBAŞ

Pages : 172-199

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2022-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :İstikrarlı zamanlardan ziyade mevcut düzen ve yapıların sarsıldığı veya yıkıldığı istikrarsız kriz dönemleri, siyaset düşünürlerini problemler üzerine kafa yormaya sevk eder. Bir Osmanlı devlet adamı ve düşünürü olarak Said Halim Paşa da eserlerini Osmanlı Devleti’nin çözülüş döneminde yazmıştır. Müellif, bu çalışmada merkeze aldığımız İslam’da Teşkilât-ı Siyâsiye metinini Osmanlı Devleti’nin yenik çıktığı ve kendisinin de sadrazamlık yaptığı I. Dünya Savaşı sonrasında Malta’da sürgündeyken yazmıştır. Ayrıca siyasal bilimler tahsil etmiş bir devlet adamı olarak siyaset sahnesinde edindiği tecrübe de fikirlerinin teşekkül etmesinde önemli bir rol oynamıştır. Tüm bunlar gözetildiğinde, Paşa’nın siyaset düşüncesini incelemenin önemi ortaya çıkmaktadır. Siyasetin ana kavramlarından biri olan meşruiyet devletin varlığını izah ettiğinden, onun siyaset düşüncesini anlamak için meşruiyet kavramına odaklanmak isabetli olacaktır. Dolayısıyla onun düşüncesinde öncelikle siyasetin meşru zeminini sorguluyoruz. Ardından, Tanzimat sonrasında Osmanlı siyaset düşüncesine giren özgürlük, eşitlik ve parlamento gibi Batılı kavram ve kurumları ele alıyoruz. Bu incelemeyi yaparken hem modern Batı, hem İslam, hem de Osmanlı siyaset perspektiflerinden faydalanıyoruz. Böylece bir yandan Said Halim Paşa’nın düşüncesinin özgün yanlarını keşfederken diğer yandan onun modern ve İslam siyaset perspektifleri içerisinde nerede durduğunu görmeye çalışıyoruz. Nihayetinde, modern siyaset düşüncesinin tersi bir yönde kürek çektiği sonucuna varıyoruz
Keywords : Said Halim Paşa, İslam siyaset düşüncesi, siyaset, meşruiyet, iktidar, özgürlük, eşitlik