OSMANLI’DAN ERKEN CUMHURİYET’E KADIN HAREKETİ: DEVLET FEMİNİZMİ

Authors : Belma Tokuroğlu

Pages : 30-51

View : 72 | Download : 93

Publication Date : 2023-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :1923 de Kadınlar Halk Fırkası’nın Nezihe Muhittin başkanlığın da kurularak TBMM’de yer alma ve siyasi alanda çalışmalar yapma istekleri dönemin yönetici erkekleri tarafından reddedilerek, Fırka’nın Kadınlar Birliğine dönüştürülmesi ve kadınların siyasi alanda çalışma isteklerinden vazgeçmeleri nasihati ile son bulmuştur. Cumhuriyet’in kadınları erkeklerin bu nasihatine boyun eğerek siyasal hayatta yer alma hayallerinden ve isteklerinden vazgeçmişlerdir. Osmanlı kadınlarının kendi haklarını savunmak amacıyla yazdıkları yazılar ve kurmuş oldukları dernekler aracılığıyla yapmış oldukları mücadele, Cumhuriyet’in yeni bir başlangıç idealiyle tarihe geçmemiş ve Cumhuriyet’in kadınları Osmanlı kadınlarının mücadelesinden destek alamamışlardır. Osmanlı kadınlarının insan sayılmak ve erkeklerle insan olarak eşit haklara sahip olmak amacıyla verdiği mücadele 1980’lerde ancak açığa çıkarılabilmiştir. 1876 ve 1921 anayasaları ile seçme seçilme hakkına sahip olamayan kadınlar 1930 ve 1935 yıllarında yapılan "kanun” değişikliği ile ancak haklarına kavuşabilmişlerdir. Cumhuriyet’in en önemli özelliği "yurttaş” kavramıdır. Yurttaş bütün farklılıkların bertaraf edilerek ülke insanlarının hak ve hukuk esasında aynı muameleyi görmesinin sağlanmasıdır. Her erkek Türk vatandaşı Cumhuriyet’in kurulmasıyla birlikte seçme seçilme hakkına sahip olmuşken, nüfusun diğer yarısını oluşturan kadınların seçme ve seçilme haklarına Cumhuriyet’in kuruluşundan çok daha sonra sahip olmaları Türkiye’deki kadın algısını ve toplumsal cinsiyet anlayışını olumsuz olarak etkilemiştir.
Keywords : Osmanlı İmparatorluğu, Cumhuriyet, Kadın Hareketi, Devlet Feminizmi, Vatandaş