ENTELEKTÜEL ÖZERKLİK VE SOSYALİZM: BİRİKİM DERGİSİ’NDE DEĞİŞEN SOSYALİZM TASAVVURLARI

Yıldırım Erbaş

ENTELEKTÜEL ÖZERKLİK VE SOSYALİZM: BİRİKİM DERGİSİ’NDE DEĞİŞEN SOSYALİZM TASAVVURLARI

Authors : Yıldırım Erbaş

Pages : 320-339

View : 30 | Download : 50

Publication Date : 2024-07-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Entelektüeller sosyolojisinin, entelektüellere sınıfsal bir konum tanımlayan temel sorunsalının yanında, entelektüellerin bağımsız/özerk bir konum ile angaje bir konum arasındaki geçişlerinin toplumsal şartlarını ve bunun entelektüellerin düşünceleri üzerindeki etkilerini tespit etmek gibi bir başka meselesinin olabileceğini de söylemek mümkündür. Bu durumda bir entelektüel grubun veya entelektüel hareketin farklı tarihsel ve toplumsal koşullarda sınıfsal konumlanmasını değiştirebileceğini varsayabiliriz. Entelektüeller özerk/bağımsız bir konuma yöneldiklerinde entelektüel faaliyetin içsel doğasına yönelik belirli bir özen gösterdiklerini tespit etmek mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada, 1975 yılından bu yana sosyalist düşüncenin önemli entelektüel mecralarından biri olan Birikim dergisi yazarlarının 1989’dan sonra geçirdikleri düşünsel dönüşüm entelektüeller sosyolojisinin bahsi geçen iddiaları açısından ele alınmıştır. 1975-1980 yılları arasında sınıfsal harekete bağlı bir entelektüel pozisyonda kalmayı tercih eden Birikim dergisi yazarları, sınıfsal hareketin zayıflaması, bir devrim beklentisinin ortadan kalkması, uluslararası sosyalist hareketin etkililiğinin ortadan kalkması ve neoliberal kültürel hegemonyasının yayıldığı 1989 sonrası şartlarda, özerk bir entelektüel hareket olarak kendilerini tanımlamayı tercih ettikleri görülmektedir. Birikim dergisi yazarlarının özerklik talebini değişen sosyalizm anlayışlarında tespit etmek mümkündür. Sosyalizmin dâhil etme kapasitesini genişletmeye dönük bir içerikle sosyalizmi tanımla isteğinde ve sosyalizmi bir tür modernizm olarak tanımlarken seküler tahayyüle verilen önemde izleyebileceğimiz özerklik talebi, entelektüeller sosyolojisinin öngörüsüne uygundur.
Keywords : Entelektüeller, Entelektüeller sosyolojisi, Entelektüel özerklik, sosyalizm, Birikim Dergisi

ORIGINAL ARTICLE URL

VIEW PAPER (PDF)