Jeopolitik Risk ve Borsa Endeksinin Nedensellik Analizi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bootstrap Panel Nedensellik Testi

Authors : Gülbahar ÜÇLER, Şerife ÖZŞAHİN

Pages : 167-180

Doi:10.25095/mufad.756266

View : 20 | Download : 12

Publication Date : 2020-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Jeopolitik risk, ekonomik belirsizlik ve siyasi belirsizlik, ekonomide yol açtıkları olumsuz etkilerden dolayı “belirsizlik üçlüsü” olarak anılmaktadır. Jeopolitik risk unsuru sadece yerel terör saldırılarının değil, aynı zamanda savaş riskleri, askeri tehditler ve Orta Doğu gerginlikleri gibi tüm küresel belirsizlikleri kapsamaktadır. Jeopolitik riskler yatırım kararlarının belirleyicilerinden biri olması nedeniyle tüm finansal piyasaları etkilemektedir. Yüksek jeopolitik riskin borsa endeksinde düşüş, yabancı sermayenin ülkeden çıkışı, ekonomik faaliyet hacminde daralma şeklinde sıralanacak makro ve mikro ölçekli pek çok olumsuz etkisinden bahsedilmektedir. Jeopolitik riskin etkilerini ampirik olarak test etmeye yönelik çalışmaların sayısı ise oldukça sınırlıdır. Bu durumun en temel nedeni, jeopolitik riskin ölçümüne yönelik tutarlı bir göstergenin olmayışından kaynaklanmaktadır. Caldara ve Iacoviello insert ignore into journalissuearticles values(2016);, ABD, İngiltere ve Kanada’da basılan 11 gazetenin arşivlerini tarayarak ülkeler arası savaş, terörist atak ve askeri gerilimleri konu eden haberlerin sayımını yapmışlar ve 1985 yılı Ocak ayından başlamak üzere jeopolitik risk ölçütünü insert ignore into journalissuearticles values(Geopolitical Risk-GPR); geliştirmişlerdir. Bu çalışma Aralık 1987-Ağustos 2018 döneminde 9 gelişmekte olan ülkede Caldara ve Iacoviello insert ignore into journalissuearticles values(2016); jeopolitik risk ölçütü ve borsa endeksi arasında nedensellik ilişkisinin varlığını araştırmaktadır. Bu amaçla her bir ülke için bootstrap ve Wald istatistiğinin hesaplandığı SUR sistemine dayalı bir yöntem olan Kónya insert ignore into journalissuearticles values(2006); panel nedensellik testi uygulanmıştır. Elde edilen ampirik bulgular Arjantin, Brezilya, Meksika ve Tayland’da jeopolitik riskten borsa endeksine doğru tek yönlü nedensellik olduğunu göstermiştir.
Keywords : Jeopolitik Risk, Borsa Endeksi, Kónya 2006, Bootstrap Panel Nedensellik Testi