İhracata Aracılık Eden İşletmelerin Bağımsız Denetime Tabi Olma Zorunluluğu: TFRS 15 Asil-Vekil İlişkisi Kapsamında Bir Tartışma

Authors : Çağla Demir Pali

Pages : 269-285

Doi:10.29067/muvu.1468416

View : 64 | Download : 58

Publication Date : 2024-08-31

Article Type : Review Paper

Abstract :İşletmelerin elde ettikleri hasılat hem önemli bir finansal gösterge ve analiz aracı olarak kullanılmakta hem de düzenleyici kuruluşlar tarafından işletmelerin büyüklüklerine dair belirleyici bir kriter olarak dikkate alınmaktadır. Örneğin, hasılat bir şirketin bağımsız denetime tabiiyetinin belirlenmesinde dikkate alınan üç kriterden birisidir. Ancak düzenleyici kurumlar hasılatı farklı şekillerde tanımlayabilmektedir. Bu çalışmada, ihracata aracılık eden ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 398. maddesi kapsamında belirlenen denetime tabi olma koşullarını sağlayarak bağımsız denetime tabi olan bir şirketin hasılat tutarı incelenmiştir. İşletmelerin bağımsız denetim tabiiyeti vergi mevzuatına göre hazırlanan finansal tabloları baz alınarak Kamu Gözetimi Kurumu tarafından belirlenmektedir. Ancak bağımsız denetimden geçen finansal tablolar Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uygun şekilde hazırlanmaktadır. Söz konusu şirketin faaliyetleri Türkiye Finansal Raporlama Standardı 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat kapsamında incelendiğinde, şirketin vekil konumunda olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle aracılık faaliyetlerinden kaynaklanan hasılat tutarı işletme için hasılat olarak raporlanmamalıdır. Bu farkın bir sonucu olarak, vergi mevzuatına göre hazırlanmış finansal tablolarındaki verileri nedeniyle bağımsız denetime tabi olan bu şirketin, bağımsız denetimden geçen ve Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uygun şekilde hazırlanan finansal tabloları dikkate alınsaydı, bağımsız denetime tabi olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada, bağımsız denetime tabi finansal tablolarda asil-vekil ilişkisinin dikkate alınması nedeniyle ortaya çıkan tutarsızlığı çözmek için bir çözüm önerisi sunulmuştur.
Keywords : Bağımsız Denetim, TFRS 15, Hasılat, Asil ve Vekil İlişkisi, Finansal Raporlama