TUNCELİ-ÇEMİŞGEZEK-PAYAMDÜZÜ KÖYÜ HALI DOKUMA ÖRNEKLERİ

Authors : Mehmet KULAZ

Pages : 72-83

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Geleneksel el sanatları içerisinde önemli bir yeri olan dokuma sanatı, daha çok karasal iklime sahip soğuk yörelerde karşımıza çıkmaktadır. Başlangıçta, dış etkenlerden korunma amaçlı olarak dokunan örnekler yüzyıllar içinde estetik değerlere bürünerek günümüze kadar gelmeyi başarmışlardır. Karasal iklime sahip Tunceli yöresinde de yarı-göçer ve hayvancılığa dayalı yaşam tarzı dokumanın gelişmesine olanak sağlamıştır. Özellikle yaylak-kışlak kültüründeki Şavak Aşiretinin yoğun olarak yaşadığı köylerde halı ve diğer dokuma türleri teknik ve estetik açıdan hayli gelişkindir. Bu köylerden biri olan Çemişgezek İlçesi’ne bağlı Payamdüzü Köyünde yapmış olduğumuz incelemeler sonrasında elde edilen halı örneklerinin, ihtiyaçlar neticesinde sedir, yan, taban ve yastık yüzü gibi değişik formlarda dokunduğu görülmüştür. Halıların genelinde kompozisyon olarak gôllü/göllü halı olarak düzenleme yapılmış ve bu gôller, çok kollu yıldız, sekizgen madalyon, akrep ve ejder motifleriyle zenginleştirilmiştir. Payamdüzü Köyü’nde görülen bu örnekler konar-göçer kültürünün önemli örnekleri olarak değerlendirilebilinir. Yöredeki halkın kültürünü yansıtan bu örnekler gelişen sanayi ile birlikte yok olmayla yüz yüze kalmıştır. Buraya ait ürünlerin incelenmesi, belgelenmesi, kültürel yok oluşun engellenmesi adına önemlidir
Keywords : Tunceli, halı, dokuma, motif, el sanatları