Türk Sinemasında Bürokrasinin Temsili ve Memur İmgesi

Authors : Uğur BOĞA

Pages : 85-104

Doi:10.47771/aid.1265684

View : 60 | Download : 65

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bürokrasi, memurluk, taşra memurluğu, rüşvet, yolsuzluk, iş kapısı olarak devlet gibi bazı kavramlar, insanların bilinçaltlarında yerleşmiş bulunmakta, bu ve benzeri fikirler sinema filmleri aracılığıyla geniş kitlelere yayılmaktadır. Bir taraftan bu sinema filmleri toplumun bürokrasi ve memur kavramlarına bakışını imgelerken, bir taraftan da bir propaganda aracı olarak bu kavramların topluma nasıl gösterilmek istendiği gerçeği ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada bürokrasi ve memuriyet kavramları hakkında genel bilgiler verildikten sonra, toplumun aynası konumundaki sinemanın, bürokrasi ve memur kavramlarını ele alma biçimlerine dair film çözümlemesi yapılmış, toplumda bürokrasi ve memur kavramlarının nasıl algılandığı irdelenmiştir. Sinemanın, dolayısıyla toplumun bürokrasiyi algılama şekli, bürokrasinin özellikle toplumla temas ettiği noktalarda baş gösteren sıkıntıların ortaya koyulmasında önemli bir faktör olmaktadır. Dışardan bakan göz olarak sinema, kamu hizmeti amacıyla oluşturulan sistemin kamu tarafından nasıl algılandığını gözler önüne sermektedir. İncelenecek filmler seçilirken, bürokrasi veya memur kavramlarının filmlerde ne denli geniş ele alındığından yola çıkılmış, bürokratik süreçlerin ve memur karakterlerin anlatının merkezinde konumlandığı filmler tercih edilmiştir. Çoğu sinema filmlerinin belli bir kısımlarında bürokrasi veya memur imgesi bulunsa da, çalışma için seçilen filmlerde bu kavramların filmin geneline nüfuz etmiş olmasına dikkat edilmiştir. Çalışmada öncelikle bürokrasi ve memur kavramı ülkemizdeki gelişimiyle birlikte değerlendirilmiştir. Akabinde Ertem Eğilmez’in yönettiği Namuslu filmi ve Nuri Bilge Ceylan’ın yönettiği Bir Zamanlar Anadolu’da filmi, benzerlikleri ve farklılıkları betimsel olarak ele alınarak bürokrasi ve memur temsili bağlamında incelenmiştir.
Keywords : Bürokrasi, Türk bürokrasisi, Memur, Türk sineması