İklim adaleti çerçevesinde bazı ülkelerin karbon emisyonlarının karşılaştırmalı analizi

Authors : Gülüzar Duygu Semiz, Elifnaz Torun, Afshın Shahbazı, Engin Yurtseven

Pages : 835-845

Doi:10.37908/mkutbd.1491458

View : 36 | Download : 51

Publication Date : 2024-12-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Kyoto Protokolünde kabul edilen sera gazı emisyon değerlerini (1990-2022) küresel ve seçilen bazı ülkeler için farklı ölçeklerde karşılaştırmalı analizi, iklim adaleti ve tarihsel sorumluluk çerçevesinde irdelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada ABD, Çin, Hindistan, Türkiye, Avustralya, Bahreyn, BAE ve AB karşılaştırılmıştır. Çin, yıllık sera gazı emisyonlarında en hızlı artışı gösteren ülke olmasının yanı sıra 1990-2022 döneminde toplamda 307.178 Gt CO2 eq ile en yüksek emisyon değerine sahip ülke konumundadır. Buna karşılık Bahreyn\\\'in toplam emisyonu 1.6003 Gt CO2 eq’dir. Ancak kişi başına emisyon değeri açısından değerlendirildiğinde, 2022 yılında Çin için bu değer 10.9541 t CO2 eq/yıl iken Bahreyn için 39.2904 t CO2 eq/yıl olarak rapor edilmiştir. Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) açısından da iki ülke arasında önemli düzeyde farklılık bulunmaktadır. Çin için (2022 yılı) 0.6107 t CO2 eq/1000 USD/yıl iken aynı yıl Bahreyn için 0.9166 t CO2 eq/1000 USD/yıl olarak belirlenmiştir. Konu alınan ülkelerden Türkiye ve Avustralya karşılaştırıldığında sonuçlar oldukça ilginçtir, çünkü son yılarda yıllık toplam emisyon değerleri birbirine yakın olmasına rağmen Avustralya’nın tarihsel sorumluluğu Türkiye’ye oranla %37 daha fazladır. Bu önemli farklılıklar göstermektedir ki küresel iklim politikalarında yalnızca ülkelerin toplam emisyon değerleri değil aynı zamanda ülkelerin kişi başına düşen emisyon değeri, GSYİH’nın emisyon değerleri ve tarihsel sorumluluklar açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Keywords : ARIMA, İklim Değişikliği, Küresel ısınma, İklim anlaşmaları, Emisyon trendi