DÖKÜMHANE MAÇA ÜRETİM PROSESİNDE MAKİNE PARAMETRELERİ OPTİMİZASYONU İLE AMİN GAZI TÜKETİMİNİN AZALTILMASI

Authors : Onur Şahin, Müge Ensari Özay, Rüştü Uçan, Emine Can

Pages : 306-324

Doi:10.21923/jesd.1561319

View : 52 | Download : 35

Publication Date : 2025-03-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Dökümhane maça üretim sürecinde en önemli tehlikelerden biri dimetiletilamin gazıdır. DMEA (Dimetiletilamin) maça sertleştirmede kullanılan aşırı uçucu bir bileşik olup kansere ve göz hasarına sebep olduğu bildirilmiştir. Ayrıca proses güvenliğini riske sokmaktadır. Bunun önüne geçmek için DMEA miktarının maça kalitesine negatif etki yapmadan maçaya enjekte edilen miktarının azaltılması gerekir. Bunu yapabilmenin yolu da maça üretimi sırasında kullanılan makine parametrelerinin optimum değerlere ayarlanması ile minimum miktarda DMEA ile istenen maça sertliğinin elde edilmesidir. Bu makalede faktöriyel deney tasarımı metodu kullanılarak deneysel araştırma ile DMEA miktarının azaltılması için maça sertliğine etki eden parametrelerin optimizasyonu elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla bir dökümhanenin maça üretim bölümünde 10 adet maça üretim parametresinin iki seviyesi ile 32 adet maça üretim reçetesi oluşturulmuştur. Üretilen maçaların batma sertlikleri ölçülmüş ve kayıt edilmiştir. Ortaya çıkan sonuçların Minitab 22 paket program ile analizleri yapılmıştır. Sertlik çıktısının faktörlere bağlı regresyon eşitliği elde edilmiştir. En önemli bulgulardan biri istenen maça sertliğini olumsuz etkilemeden gaz sıcaklığının artırılması ve gazlama süresinin düşürülmesi ile kullanılan DMEA miktarının azaltılabileceği olmuştur. Ayrıca, işletme verimliliği açısından da gazlama süresinin düşürülmesi birim zamanda üretilen maça sayısını artıracaktır. Amin gazının daha az kullanılması ile de döküm parça kalitesine olumlu yansımalar olacaktır.
Keywords : Döküm, Maça, Dimetiletilamin, Makine parametreleri, Kesirli faktöryel deney