Türkiye’de İslamcı Siyasetin ‘Uyanış’ Döneminde ‘Mümin Çocuğun’ İnşası

Authors : Güven Gürkan ÖZTAN

Pages : 643-677

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de İslamcı grupların yayın faaliyetleri özellikle 1980’lerin ikinci yarısında iç sosyopolitik dinamiklere ve İslam ülkelerinde gözlenen politik tartışma ve canlanmaya paralel olarak artış göstermiştir. Bu yayınlar hem endoktrinasyon çabasının yazılı kaynaklarını oluşturmuş hem de İslami motifler içeren metinlerin popülerlik kazanmasını sağlamıştır. Sözü edilen dönemin ilgi çeken özelliği, İslamcı yayınların hedef okur kitlesini ve buna uygun biçimde yayın yelpazesini genişletme çabasıdır. İslami metinlerin konuları çeşitlenmiş ve yeni yayınlar okuyucuyla buluşmuştur. Yetişkin erkeklere seslenmenin yanı sıra kadınlara ve çocuklara hitap etmenin gerekli ve önemli olduğunu keşfeden İslamcı gruplar peşi sıra çocuk, aile ve kadın dergileri yayınlamıştır. Sözü edilen yayınlar hem tematik olarak hem de üslup açısından yetişkin erkeklere hitap edenlerden görece farklıdır. Yazar kadrolarındaki isimlerin birçoğu politik dergilerde de yazmakla beraber çocuk ve kadın yayınlarında daha yalın ve yumuşak bir üslubu takip etmişlerdir. İslamcı kadın ve çocuk dergilerinin bir yandan ağırlıklı olarak politika dışındaki konulara yer vererek hitap ettiği kitleye hoş vakit geçirme olanağı sunduğu bir diğer yandan da onları dolaylı biçimde İslamcı siyasetin sembolleri ve gündemiyle tanıştırdığı söylenebilir. 1980’lerin sağ yayın faaliyetleri içinde yer alan Türk-İslam sentezci ve İslamcı çocuk dergileri, aralarındaki kimi farklılıklara rağmen dindar nesil yetiştirilmesi hedefi açısından ortaktır. Bu dergiler ebeveynlere, çocuklara “yerli” ve “edepli” bir yayın vaat etmiş, kendilerini genel çocuk dergiciliğinden ayırt etmeye özen göstermiştir Bu çalışma, 1980’lerin ilk günlerinden İslamcı siyasetin gözle görülebilir biçimde yükselişe geçtiği 1990’ların başına uzanan “uyanış” döneminde “mümin çocuğu” inşa etme çabalarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın merkezinde, sosyokültürel alanda İslam referansıyla hegemonya tesis etmeye çalışan, bir başka ifadeyle tebliğ ve irşat odaklı faaliyetlerle toplumu aşağıdan yukarıya doğru İslamlaştırma yöntemini seçen dini grupların yayınları yer almaktadır. Bu çerçevede çocukluğun nasıl tahayyül edildiği, çocuklara yönelik İslamcı süreli yayınlarda hangi temaların öne çıkarıldığı, Türkiye Çocuk, Can Kardeş, Gül Çocuk gibi dergilere odaklanmak suretiyle, erken cumhuriyet döneminin seküler örnekleriyle kıyaslanarak incelenmektedir. Amaç, hegemonya kurma çabasındaki İslami grupların erken cumhuriyet döneminde olduğu gibi nesil inşasına politik bir misyon yüklediğini, İslamcılığın “uyanış” döneminde liberalçoğulcu bir çizginin değil militan bir mücadele hattının belirgin olduğunu ve sözü edilen mücadelenin ulusal kimliğin revizyonu ve medeniyet algısındaki değişimi kapsadığını çocukluk teması üzerinden gösterebilmektir.
Keywords : İslamcılık, Çocukluk, Hegemonya, Ulusal Kimlik, Medeniyet