Ortaklaşa Yönetişim - Uluslarötesi Kuruluşların Politika Yönlendirmesi

Authors : Fatma Müge ALGAN

Pages : 793-832

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2021-09-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Yönetişim 1990’lı yıllarda hükümet olmadan birlikte yönetme unsurları ile öne çıkan, kamu politikalarının yönetilenlerle birlikte belirlendiği sistemsel, siyasal ve yönetimsel bir model olmuştur. Yönetişim ilk olarak Dünya Bankası tarafından formüle edilmiş, modele Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü insert ignore into journalissuearticles values(OECD);, Birleşmiş Milletler insert ignore into journalissuearticles values(BM); ve Avrupa Birliği insert ignore into journalissuearticles values(AB); gibi uluslarötesi kuruluşların katkıları ile farklı unsurlar eklenmiştir. Yönetişim modeli yönetme platformunu devlet, özel sermaye ve sivil toplum kuruluşlarının yer aldığı üçlü bir yapıya bırakmaktadır. Bu yapıda özel sermaye hem devlet hem özel sermaye statüsü ile kendisine yer bulurken işçi sınıfı, tüketiciler ve çevre kuruluşları gibi kesimler sivil toplum kuruluşları çatısı altında yalnız bırakılmıştır. Yönetişim modeli küresel düzleme taşınırken devletlerin yerini uluslarötesi kuruluşlar, özel sektörün yerini çokuluslu şirketler ve sivil toplumun yerini de küresel sivil toplum kuruluşları almıştır. 2000’li yıllara gelindiğinde yönetişim modeline katkı sağlayan küresel aktörlerin sermayeye daha çok yer açma ve nüfuzlarını artırma kaygısıyla ‘ayrı ayrı’ yönetmek yerine ‘ortaklaşa’ yönetme yoluna gittikleri görülmektedir. Uluslarötesi kuruluşlar farklı yöntem ve ortaklıklarla ekonomi politikalarını ortaklaşa yönetmek suretiyle güçlerini artırmakta ve özel sermayeye açılan yeri genişletmektedir. Ortaklaşa yönetişim bu kapsamda uluslarötesi aktörlerin ulusal ve küresel piyasaları daha güçlü regüle edebilmeleri için farklı yöntemler ve karma ortaklıklar ile uyguladıkları yönetişim modeli bir yöntem olarak literatüre sunulmaya çalışılmaktadır. Makalede altı uluslarötesi kuruluş ve altı ortaklık kombinasyonu ile ortaklaşa yönetişim yönteminin uygulama yöntemleri araştırılmakta ve küresel aktörlerin çokuluslu şirketler lehine ulusal, bölgesel ve küresel politikaları nasıl yönlendirdikleri incelenmektedir. Makalenin ilk uygulama incelemesinde AB ve Dünya Ticaret Örgütü insert ignore into journalissuearticles values(DTÖ); ortaklığı ve bu iki aktörün hangi ortaklık uygulamaları ile politikalarını belirledikleri araştırılmaktadır. İkinci inceleme BM ve OECD’nin ortaklaşa yönetişim uygulamalarını ortaya koyarken üçüncü uygulama örneği BM, OECD ve Dünya Bankasının birlikte yürüttükleri politikaları incelemektedir. Makalenin dördüncü uygulama incelemesi ticarette engellerin kaldırılması için BM, OECD ve DTÖ’nün birlikte yürüttükleri ortak politika faaliyetlerini araştırırken makalenin son uygulama incelemesi Dünya Bankası, DTÖ ve Uluslararası Para Fonu insert ignore into journalissuearticles values(IMF); ortak politika yönlendirme uygulamaları olmaktadır. Makale bu ortaklık örnekleri ile küresel aktörlerin ortaklaşa yönetişim yöntemlerini ortaya koymakta ve bu yöntemleri sınıflandırmaya çalışmaktadır.
Keywords : Yönetişim, Ortaklaşa Yönetişim, Uluslarötesi Kuruluşlar, Çokuluslu Şirketler, Politika Yönlendirmesi