Liberal Barış İnşası ve Toplumsal Cinsiyet: Kıbrıs, Bosna ve Kuzey İrlanda Örnekleri

Authors : Özker Kocadal

Pages : 1646-1674

Doi:10.25064/mulkiye.1145619

View : 42 | Download : 50

Publication Date : 2023-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale barış inşası ve toplumsal cinsiyet kavramı arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Barış inşası, 1990’ların başından itibaren uluslararası toplumun, özellikle Birleşmiş Milletler (BM) örgütünün, odaklandığı başlıca alanlardan biridir. Barış inşası, çatışma sonrası toplumları dönüştürerek kalıcı barışın tesis edildiği, düşmanlıkların dostluk ve birlikte yaşama normlarına evrimleştiği bir siyasi, toplumsal ve ekonomik düzen kurmayı hedefleyen süreç ve faaliyetler bütünüdür. Dolayısıyla toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının barış inşası için önemi yadsınamaz. Ancak yakın zamana kadar, barış inşası süreçlerinde toplumsal cinsiyet genellikle göz ardı edilmiştir. Bu makalede önce barış inşası ve toplumsal cinsiyet kavramları tartışılmakta ve iki kavram arasındaki temel ilişki kurulmaktadır. Makalede sırasıyla Kıbrıs, Kuzey İrlanda ve Bosna örneklerinde barış anlaşması için yürütülen barış inşası süreç ve faaliyetleri toplumsal cinsiyet eşitliği kavramı üzerinden analiz edilmiştir. İncelenen üç örnekte de silahlı çatışma sonrası toplumların ortak sorunu olan toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri tespit edilmiştir. Silahlı çatışma süreci boyunca her üç toplumda da ‘ataerkil’ siyasi yapılar etkindir. Vaka analizleri, kadınların geçmişe kıyasla son yıllarda bu toplumlarda barışı tesis etme faaliyet ve süreçlerinde daha aktif olduklarını göstermektedir. Barış anlaşması sonrasında, Kuzey İrlanda’da kadınların siyasi sürece katılımı ciddi oranda yükselmiş ve buna bağlı olarak siyasi düzeydeki barış inşası rolleri artmıştır. Kıbrıs ve Bosna’da ise siyaset hala erkek egemen yapılardır ve kadınların barış inşasına katılımı sivil toplum örgütleri üzerindendir. Özetle, uluslararası barış inşası aktörleri ve yerel kadın örgütleri her üç toplumda da toplumsal cinsiyet eşitliğini hedefleyen barış inşası politika ve yaklaşımlarıyla ancak sınırlı bir başarı elde etmişlerdir.
Keywords : Toplumsal Cinsiyet, Çatışma Sonrası Toplumlar, Kıbrıs Bosna Kuzey İrlanda, Liberal Barış İnşası