Kolektif Kimlik Farkındalığının Oluşmasında Sivil Toplum Örgütlerinin Rolü: Havle Kadın Derneği Örneği

Authors : Cansel Uslu, Didem Doğanyılmaz Duman

Pages : 1134-1162

View : 133 | Download : 77

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kimliklerin, zamana ve mekâna bağlı olarak inşa edilmesi, bireylerin birçok farklı kimlik bileşenine sahip olmasını beraberinde getirmektedir. Bu iç içe geçmiş yapı içerisinde farklı etkileşimlere bağlı olarak belirli kimliklerin veya kimliğin ön plana çıkabileceğini söylemek mümkündür. Söz konusu iç içe geçmişlik içerisinde herhangi bir aidiyet olsun/olmasın dini kimlik, kişinin hayata karşı bakışını yönlendiren sosyolojik bir gerçekliktir. Dini kimlik vurgusu, bu çalışma kapsamında ele alınan derneğin incelenmesi bakımından önemlidir. Zira Havle, kolektif kimliğini dini referans, ideoloji ve cinsiyet üzerinden tanımlamasıyla Müslüman, feminist ve kadın olduklarını vurgulamaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, Türkiye’de ilk Müslüman feminist kadın derneği olan Havle Kadın Derneği’nin kendi örgüt kimliğini dini bir referans üzerinden tanımlamasından ve üyelerinin de bu dini referans kapsamında bir araya gelmesinden hareketle, örgütün kendi dayanışma unsurlarının hangi çerçevede oluştuğu üzerine odaklanılmıştır. Çalışmanın referans noktasını ise hem dindar hem feminist kesim tarafından önemli bir ihtilaf alanı haline gelen İstanbul Sözleşmesi oluşturmaktadır. Bu doğrultuda Havle Kadın Derneği’nin ilgili tartışmalara Müslüman feminist perspektifinden nasıl katkı sağladığının açıklanması amacıyla örgütün internet sitesindeki çalışmaları etkinlik ve yayınlar olmak üzere iki kategoriye ayrılmış, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi aracılığıyla ilgili içerikleri üreten aktörlerin tutumları ve bu tutumların hangi kimlik bileşenlerinden ne derece etkilendikleri incelemeye alınmıştır. Çalışmanın önemi ve özgünlüğü hem dindar hem seküler kesim tarafından önemli bir ihtilaf konusu haline gelen İstanbul Sözleşmesi’ne, Müslüman feminist kimliği ile Havle’nin ilgili tartışmalara nasıl katkı sağladığına odaklanmasıdır. Çalışmada, dindar kesim tarafından İstanbul Sözleşmesi’nin “Müslüman aile hayatına” uygun olmadığı görüşüne karşılık, Müslüman kimliği ile Havle’nin nasıl bir söylemde bulunduğu analiz edilmiştir. Böylelikle Müslüman feminist bir sivil toplum örgütünün İstanbul Sözleşmesi’ne dönük etkinlikleri ve yayınları analiz edilerek literatürdeki boşluğun doldurulması hedeflenmiştir. Sonuç olarak, Havle Kadın Derneği’nin Müslüman feminist kimliği ile ihtilaflı kimlik bileşenlerinin kesişim kümesinde yer alarak İstanbul Sözleşmesi’ne destek verdiğini, dini kimlik aracılığı ile kadın hakları mücadelesine ve feminizmin yerelleşmesine katkıda bulunduğunu, farklı inanç, kültür ve ideoloji gözetmeksizin dayanışma ağlarını sürdürdüğünü söylemek mümkündür.
Keywords : Kimlik, Din, Sivil Toplum, Feminizm, Havle Kadın Derneği