Ṭaberī’nin Mātürīdī Üzerinden Yeniden Okunması: Hicri III. Yüzyıla Yeni Bir Bakış

Authors : Enes TEMEL

Pages : 196-232

View : 14 | Download : 15

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Erken dönem tefsir tarihindeki en önemli iki sima olan Ṭaberī ve Mātürīdī’nin aynı dönemde yaşamaları ve büyük oranda aynı problemlerle karşı karşıya kalmaları nedeniyle hem benzer konulardaki yaklaşımları hem de birbirlerine karşı konumları merak konusu olmuştur. Ṭaberī öncesi tefsīr tarihinde her ne kadar Muḳātil b. Süleyman gibi günümüze tefsirleri ulaşabilmiş isimler zikredilse de Ṭaberī’nin tefsir tarihi üzerindeki şekillendirici etkisi kuşkusuz daha büyük olmuştur. Ṭaberī merkeze alınarak oluşturulan tefsir tarihi, yararları olduğundan daha fazla kayıplara neden olmuştur. Hicri üçüncü asrın Ṭaberī zaviyesinden görülmesi, Ṭaberī’yi tanımamızda etkili olduğu kadar Ṭaberī’nin aynı dönemde dışarıdan nasıl görüldüğünü bilmemizi de engellemiştir. Yazar tarafından bu problemi aşabilmenin, aynı dönemdeki başka bir müfessirin gözüyle dönemi okumakla mümkün olabileceği düşünülmektedir. Elinizdeki bu makale, yayımlandığı tarih itibariyle Batıda yapılan Ṭaberī merkezli tefsir çalışmalarının geldiği noktayı özetlediği ve üçüncü yüzyıla yönelik alışılmışın dışında bir okuma önerdiği için tercüme edilme gereği duyulmuştur.
Keywords : Tefsir, Ḳurān, Ṭaberī, Mātürīdī, Hicrī III Yüzyıl