Hamza Nigari`nin Farklı İslam Yorumlarına Yaklaşımı

Authors : Aytekin ŞENZEYBEK

Pages : 429-444

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2019-11-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir dini benimseyen her insanın, inandığı dine bakış açısı farklılık arz eder. Kişinin doğup büyüdüğü aile ortamı, içerisinde yetiştiği toplumsal yapı, sahip olduğu ilmi birikim, kültür seviyesi vb. pek çok etken bu farklılıkları ortaya çıkarır. Temel ilkelerde aynı düşünen insanlar bir araya gelerek mezhep, tarikat, cemaat vb. dini toplumlasal yapılar içerisinde kendilerine yer edinirler. Hamza Nigari’yi de bu çerçevede değerlendirmek gerekir. Nitekim o, Hz. Ali neslinden gelen, büyük dedeleri Hicri I veya II. yüzyıllarda Hicaz’dan Azerbeycan/ Karabağ’a hicret eden, burada Müslüman Türk kültürü içerisinde doğup büyüyen ardından Anadolu’ya göç ederek buranın kültür havzasına etki eden ve etkilenen bir kişidir. Yine Karabağ’da İslami ilimleri öğrenen ardından Nakşibendi Tarikatının Halidiye koluna intisab eden bir mutasavvıftır. Bu yönüyle Hamza Nigari, Sünni bir mutasavvıf olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte onun eserlerinde Hallac-ı Mansur’u övmesi, Nakşi/Halidi olmasına rağmen Konya Mevlevi tekkesinde erbain çıkarması, II. Abdülhamid döneminde Rafızilikle suçlanarak sürgüne gönderilmesi bazılarınca çelişki gibi görünebilir. Ancak bütün bunlar onun çok kültürlü, çok dinli, çok uluslu toplumlarda elde ettiği birikimlerin bir yansıması olarak kabul edilmelidir. Yine Nigari’nin hayatının büyük bölümünü Ruslarla mücadele ederek geçirdiği göz önüne alınırsa onun temel derdinin İslam toplumunu esaret altına almak isteyenlere karşı, bütün farklı dini yorumlarına rağmen Müslümanlar arasında İslam kardeşliğini tesis etmek olduğu anlaşılmaktadır.
Keywords : Hamza Nigari, Şiilik, Sünnilik