Hemodiyaliz Hastaları ve Sağlık Profesyonellerinin Hasta Eğitimi İle İlgili Görüşlerinin Q Yöntemi İle İncelenmesi/ Examining the Views of Patients and Healthcare Professionals on Patient Education Using the Q Method

Authors : Gülay Turgay, Çiğdem Özdemir Eler, Nalan Özhan Elbaş

Pages : 41-50

Doi:10.47565/ndthdt.2025.95

View : 15 | Download : 38

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmanın amacı, hemodiyaliz ünitesinde çalışan sağlık profesyonellerinin ve hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin hasta eğitimi ile ilgili görüşlerinin Q yöntemi ile incelenmesidir. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı türde kesitsel bir araştırmadır. Araştırma; 02 Ocak 2022-31 Ocak 2022 tarihleri arasında, hemodiyaliz tedavisi alan, araştırmaya katılmayı kabul eden ve seçim kriterlerine uygun 131 hasta ve 38 sağlık profesyoneli ile yapılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından literatür incelemesi doğrultusunda hazırlanan hastalara ve sağlık profesyonellerine yönelik veri toplama formları ve Q metodu kartları (kart-sort tekniği) kullanılarak araştırmacılar tarafından yüz yüze görüşme yoluyla toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler sayı, yüzde, frekans dağılımları ile değerlendirilmiştir. Araştırma verilerinin daha kolay analiz edilebilmesi amacıyla, kartlar sağlık profesyonelleri ve hemodiyaliz tedavisi alan bireylere göre önem sırasına göre kategorilere ayrılmıştır. Bu sıralama, kartların ilk sıra, ilk üç sıra, son üç sıra ve son sırada yer alma durumlarına göre yapılmıştır. Bulgular: “Hemodiyalizin temel ilkelerinin tanımlanması” konusu hemşirelerin %33,3’ü, diyaliz teknikerlerinin %10,8’i, hastaların %45,8’i ve doktorların tamamı tarafından ilk sırada yer verdiği görülmektedir. “Sıvı kısıtlaması” konusu hastaların %42,36’sı, hemşirelerin %21,2’si, diyaliz teknikerlerinin %15,8’i doktorların %80’i tarafından ikinci sıraya konulduğu görülmektedir. “Hemodiyaliz tedavisi esnasında oluşabilecek komplikasyonlar” konusu hastaların %21,37’si, hemşirelerin %21,2’si ve doktorların %70’i tarafından üçüncü sıraya konulduğu saptanmıştır. “Diyaliz tedavisi için mali olanaklar ve destek kaynakları” konusu hastaların %9,92’si, hemşirelerin %36,9’u, diyaliz teknikerlerinin %15,8’i ve doktorların %60’ı tarafından son sıraya konulduğu saptanmıştır. Sonuç: Araştırmamızda, hastaların eğitim gereksinimleri öncelikleri ile sağlık profesyonellerinin önceliklerinin bazı konularda aynı, bazı konularda farklı olduğu bulunmuştur. Araştırmanın farklı örneklem gruplarında tekrarlanması, çeşitli demografik grupların eğitim gereksinimlerine uygun stratejilerin geliştirilmesi önerilmektedir.
Keywords : Hasta Eğitimi, Hemodiyaliz, Hemşirelik, Q Yöntemi