SİNEMA EDEBİYAT İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA MAVİ SÜRGÜN

Authors : Derya ÇETİN, Yeliz OKAY, Göksel ŞİMŞEK

Pages : 591-600

Doi:10.30783/nevsosbilen.1064867

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyat ve tiyatro, sinemanın ilk yıllarından itibaren etkileşime girmeye başladığı alanlardır. Özellikle sinemanın artık öykü anlatma işlevini sağlamlaştırdığı ve yüzyılın en popüler araçlarından biri olacağını kanıtlamasıyla, denendiği için zarar etme riski düşük metinlere bir başka deyişle hali hazırda beğenilmiş olan edebi metinlere ve tiyatro oyunlarına yönelmesi akla yatkın olmuştur. Popüler sinema bir yana, diğer taraftan sinemaya sanat payesi vermek isteyen bazı yönetmenler de ilk yıllardan itibaren zaman zaman edebi eserlere yönelmişlerdir. Bu çalışmaya konu olan Mavi Sürgün adlı anı niteliğindeki eser Musa Cevat Şakir Kabaağaçlı tarafından yazılıp 1971 yılında yayınlanmış, 1993 yılında yönetmen Erden Kıral tarafından aynı adla sinemaya uyarlanmıştır. Musa Cevat Şakir Kabaağaçlı, imparatorluktan, cumhuriyete köklerinin ait olduğu coğrafyanın çok boyutlu değişimini ailesiyle birlikte yaşamış, önemli bir figürdür. Yazarın kendi hayatından bir kısımı anlatan kitap aynı zamanda Birinci Dünya Savaşı sonrası ülkede yaşanan atmosferi yansıtmaktadır. İşgal altındaki İstanbul’a dair bilgiler içermesinin yanı sıra yazar, yargılanmak ve sürgün cezasını çekmek üzere yaptığı altı ay kadar süren uzun yolculukta İç Anadolu’nun ve Ege’nin pek çok kasabasına, tabiata ve halkın yaşamına dair gözlemlerini de aktarır. Erden Kıral’ın senaryosunu Kenan Ormanlar ve Elly Schellerer Ormanlar ile birlikte oluşturdukları Mavi Sürgün filmi, 1993 yılında Erden Kıral tarafından yönetilmiştir. Bu çalışma, Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın Mavi Sürgün, Unuttuğu Türkü ve Gündüzü Kaybeden Kuş adlı eserlerini ve Erden Kıral’ın Mavi Sürgün adlı filmini konu alarak eserlerdeki söylemsel farklılıkları ve benzerlikleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde uyarlama çalışmalarında öne çıkan yaklaşımlara yer verilmekte ardından Mavi Sürgün uyarlaması özelinde bir değerlendirme yapılmaktadır. Çalışmanın sonraki bölümünde Mavi Sürgün filmi ve Kabaağaçlı’nın bahsi geçen eserleri arasındaki ilişkiler tartışılmaktadır.
Keywords : Sinema, Edebiyat, Sosyoloji, Sürgün, Uyarlama