Türk ve Japon ütopyaları: Yurda Dönüş veya Yurdun Kaybı

Authors : Nuray Akdemir

Pages : 51-65

Doi:10.30783/nevsosbilen.1526051

View : 51 | Download : 36

Publication Date : 2024-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Ütopya, İngiliz yazar ve devlet adamı Thomas More’un 1516 yılında yayımlanan Utopia adlı eseriyle edebiyatta bir tür olarak ilk kez ortaya çıkmıştır. More’un 16. yüzyılda İngiliz toplumunun sosyal, ekonomik ve siyasal yaşamındaki sorunlarına eleştirel bir yaklaşım getirerek, tamamen rasyonel sınırlar içerisinde alternatif bir toplum modeli önerdiği Utopia tarzında bir roman modernleşme süreçlerinin başladığı Tanzimat ve Meiji Dönemleri öncesi Türk ve Japon edebiyatlarında yazılmamıştır. Bu türde romanlar her iki edebiyatta da Batının yoğun etkisi altında modernleşme dönemlerinin yaşandığı 19. yüzyılda yazılmaya başlamıştır. Bu dönemde her iki ulusta da ilk çevirilerin özellikle Batı edebiyatından ütopyaların olması dikkat çekicidir. Bu ütopyalar hem Türkiye’de hem de Japonya’da başta ideal modern bir toplum inşası için entelektüel araçlar olarak düşünülse de zaman içinde Batı ütopyalarının temel ilkelerini ve ideallerini, kendi kültürel ve tarihsel bağlamlarına uygun bir şekilde dönüştürmüşlerdir. Bu bağlamda Haruo Satō’nun Güzel Şehir ve Memduh Şevket Esendal’ın Yurda Dönüş ütopyaları incelenerek, her iki eserin kendi ulusal kimlikleri ve toplumsal dinamikleri çerçevesinde Batı ütopyalarının nasıl adapte edildiği ve yeniden şekillendirildiği analiz edilecektir. Satō ve Esendal, kendi kültürel bağlamlarını dikkate alarak, modernleşme sürecindeki toplumlarına yönelik eleştirilerini ve ideal toplum modellerini sunmuşlardır.
Keywords : Ütopya, meiji, cumhuriyet