Alevi inanç sisteminde bereket ritüelleri: Nevşehir Ayhanlar köyü örneği

Authors : Aybüke Karabacak

Pages : 497-509

Doi:10.30783/nevsosbilen.1416482

View : 291 | Download : 289

Publication Date : 2024-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ:İnsanoğlunun varlığını devam ettirebilmesi için, beslenme, barınma, inanma gibi çeşitli temel ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu ihtiyaçlarını sorunsuz bir şekilde karşılamak amacıyla çeşitli ritüellere başvurmuş ve bu ritüelleri nesilden nesile aktarmıştır. Ritüellerin temelinde kutsal kabul edilen mitik bilgi bulunmaktadır. Ürünlerin verimli olmaması durumunda kıtlık meydana gelmekte ve kaos ortamı oluşmaktadır. Kaostan kozmosa geçiş sürecinde kültürel bellek aracılıyla aktarılan pratiklere, dualara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle geçim kaynakları arasında tarım ve hayvancılık yer alan topluluklar, ürünlerden verim elde etmek, bereketi artırmak amacıyla çeşitli ritüellere başvurmuşlardır. Bu ritüeller; kriz anında, zamana bağlı olarak takvimsel dönemlerde ve geçiş dönemlerinde uygulanmaktadır. Çalışmada Nevşehir’in Avanos ilçesine bağlı Ayhanlar köyündeki bereket ritüelleri incelenmiştir. Çalışmada önce literatür taraması yapılmış, daha sonra alan araştırması yapılarak elde dilen veriler incelenmiştir. Alevi inanç sistemini devam ettiren Ayhanlar köyü, Nevşehir’in tarımsal ve hayvansal ürün ihtiyacını önemli ölçüde karşılamaktadır. Çalışmada tarımsal ve hayvansal ürünlerden verim elde etmek amacıyla yapılan ritüellere odaklanılmıştır. Alevi inanç sistemi bağlamında bereket ritüellerinin, ne zaman, kim tarafından hangi amaçla gerçekleştirildiği ve toplumdaki işlevleri belirlenmiştir. Çalışmada, Alevi inanç sisteminde bereket ritüellerine yüklenen işlevler, bireysel ve toplumsal açıdan irdelenmiştir. Ritüeller, Ayhanlar köyü özelinde, Türk kültürü bağlamında mekâna ve zamana bağlı olarak iki başlık altında incelenmiştir.
Keywords : Nevşehir, Ritüel, Ayhanlar Köyü, Tarım, Hayvancılık