Çin’in Doğu Türkistan’da uyguladığı nükleer denemeler ve bunun dünya basınına yansımaları

Authors : Celal Aslan, Gülbahar Işık

Pages : 1161-1177

Doi:10.30783/nevsosbilen.1467862

View : 116 | Download : 145

Publication Date : 2024-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Türklerin ezeli yerleşim birimi olan Doğu Türkistan: faklı dönemlerde birçok devletin işgaline uğramış, günümüzde ise Çin’e bağlı olarak “Sincan Uygur Özerk Bölgesi” adıyla anılmaktadır. Çin, uzun yıllardır hâkimiyeti altında bulundurduğu Doğu Türkistan’ın her türlü yer altı kaynakları ve yer üstü zenginliklerinden faydalanmıştır. Bununla da yetinmeyerek bölgede nükleer silah çalışmalarına başlamıştır. İlk nükleer denmesini de 16 Ekim 1964 yılında Doğu Türkistan’ın Lop Nur bölgesinde gerçekleştirmiştir. 16 Ekim 1964 - 29 Temmuz 1996 tarihleri arasında 44 nükleer silah denemesi yaparak bölgeyi adeta nükleer silah laboratuvarına dönüştürmüştür. Çin’in Doğu Türkistan üzerindeki politikalarına ve bunların ortaya çıkardığı sonuçlara ilişkin konular, Türkiye’de birçok akademik çalışmada ancak burada gerçekleştirilen nükleer silah denemeleri ve üretimi üzerine detaylı bir çalışma yapılmamıştır. Bu alandaki eksiklik çalışmanın ele alınmasının temel sebebidir. Bu çalışmada Çin’in bölgede gerçekleştirdiği nükleer denemelerin bölge halkına ve çevreye verdiği zararlar aktarılırken, ABD savunma bakanlığının ve New Yok Times gazetesinin Çin’in bölgede nükleer denemelere tekrar başladığına ilişkin haberleri başta olmak üzere, konunun farklı ülkelerin basınına yansıması üzerinde durulmuştur. Çalışma esnasında makalede adı geçen ülkelerin gazete haberleri taranmış ve konu ile ilgili yapılan akademik çalışmalardan da yararlanılmıştır.
Keywords : Nükleer Denemeler, Çin, Lup Nor, Doğu Turkistan, Gazete