İstanbul’da ulusal mimarlık üslubu kitabe bezemeleri

Authors : Fatih Sarımeşe

Pages : 2199-2225

Doi:10.30783/nevsosbilen.1509718

View : 133 | Download : 177

Publication Date : 2024-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Ulusal Mimarlık Üslubunda inşa edilen yapılardaki kitabelerin bezemeleri hakkında genel bir değerlendirme yapmayı amaçlamaktadır. Ulusal Mimarlık Üslubu hakkında yapılan çalışmalarda genellikle kütle mimarisi, süsleme programı ve dönem mimarları hakkındadır. Yapılardaki kitabe bezemelerinin literatürde yer almaması bu çalışmanın yapılmasına vesile olmuştur. Erken Türk İslam devrinden itibaren yapılarda yer alan kitabelerde çeşitli süslemelerle zenginleştirilmeye çalışılmıştır. Karahanlı, Gazneli ve Büyük Selçuklu devrine ait kitabelerde genellikle çiçek, rumi ve kıvrık dal motifleriyle süslenmiş kûfi yazı ve sülüs yazı görülmektedir. Bu gelenek Anadolu’da Selçuklu ve erken Osmanlı mimarisine ait kitabe bezemelerinde kısmen devam etmiştir. Klasik Osmanlı devri mimarisinde kitabe süslemeleri genellikle levhanın yanlarında ve köşelerinde klasik motiflerden oluşan kompozisyonlarla sağlanmıştır. Batılılaşma dönemine ait kitabeler bulundukları mimari yapının üslubunu yansıtmıştır. 19. yüzyılın sonlarından itibaren etkili olmaya başlayan Ulusal Mimarlık Üslubunda inşa edilen yapılardaki kitabe süslemeleri mimari üslubun getirdiği özelliklere göre şekillenmiştir. Bu durum Ulusal Mimarlık Üslubunun sadece mimari kütle ve tezyinat alanında değil ayrıca yapılarda bir detay olarak kabul edilen kitabe bezemelerinde dahi Selçuklu, erken ve klasik Osmanlı dönemi özelliklerinin etkili olduğuna işarettir.
Keywords : Ulusal Mimarlık Üslubu, Kitabe, Bezeme