Samsun’a İngiliz askeri çıkarılması ve Mustafa Kemal Paşa’nın askerlikten azledilmesi

Authors : Abdullah Erdoğan

Pages : 2124-2140

Doi:10.30783/nevsosbilen.1511086

View : 125 | Download : 142

Publication Date : 2024-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti 1914-1918 yılları arasında yaşanan Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlup olarak ayrılır. 30 Ekim 1918 tarihinde imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşması’nın yedinci maddesine göre; Müttefikler, güvenliklerini tehdit edecek durum olduğunda herhangi bir stratejik noktayı işgal etme hakkına sahip olacaklardır. İngilizler antlaşmanın bu maddesine güvenerek Anadolu’nun birçok yeri gibi Samsun ve çevresini de işgal etmeyi düşünürler. İngilizler Samsun’a asker çıkarmaya başlarlar ve çıkardıkları askerler arasında Rumlar da vardır. İngilizlerin amacı Rumlara bölgede karışıklık çıkarttırarak Mondros Mütarekesi’nin yedinci maddesine dayanak oluşturmaktır. İngilizler muhtelif zamanlarda önce iki yüz askerini daha sonra bin kişilik ordu birliklerini Samsun’a çıkarır. Bu çıkarmalardan sonra yüz kadar İngiliz askerini, harp malzemeleri ve binek hayvanlarıyla birlikte yine aynı yere sevk ederler. Mustafa Kemal Paşa İngiliz işgalinin önüne geçmek için İstanbul Hükümetini ikaz eder. İngilizlerin Samsun’a asker çıkardığını, işgal hazırlığı içinde olduklarını ve işgallerin Anadolu’nun iç bölgelerine yayılacağını söyler. İngiliz birliklerini kıyıda durdurmak için silahla karşı taarruz emri verdiğini belirtir. Mustafa Kemal Paşa’nın İngiliz askerine silahla karşılık verme emri ve tertibatı karşısında paniğe kapılan İngilizler ve Sultan Vahdettin Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’a dönmesini ister. Mustafa Kemal Paşa geri dön çağrısına uymayınca askerlikten azledilir. Bu çalışmada arşiv belgelerinden de faydalanılarak İngilizlerin Samsun’u işgali ve işgale karşı çıkan Mustafa Kemal Paşa’nın azledilmesi incelenecektir.
Keywords : Mustafa Kemal Paşa, İngiliz, Samsun, İşgal, Azledilme.