Hatırla(t)manın bir aracı olarak şiddet: Hafıza 15 Temmuz Müzesi’nde şiddetin göstergesel kullanımı üzerine bir inceleme

Authors : Rabia Zamur Tuncer

Pages : 1998-2019

Doi:10.30783/nevsosbilen.1522278

View : 54 | Download : 83

Publication Date : 2024-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Nora’nın, hafıza mekânlarının hafızayı saklayan, bir yerde tutan, kaydeden ve kaybolmayı önleyen oluşumlar olduğu görüşünü temel alan bu çalışma, bir hafıza mekânı olarak inşa edilen Hafıza 15 Temmuz Müzesi örnekleminde 15 Temmuz 2016 darbe girişiminden sonra bizzat varlıkları ve gerçeklik etkileriyle belleği canlı tutma işlevini yerine getirmek amacıyla müzede sergilenen nesneler aracılığıyla nelerin görünür kılındığını, nesnelerin hangi anlam yüklerini taşıdığını, ortaya çıkan anlamlar ve söylemler ile 15 Temmuz arasında nasıl bir ilişki kurulduğunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. 15 Temmuz’a dair inşa edilmek istenen derin anlamların ortaya konulması için müzede sergilenen nesneler, Roland Barthes’ın birincil ve ikincil düzey anlamlamlandırma kavramları üzerinden, göstergebilimsel analiz tekniği ile çözümlenecektir. Müzede şehit ve gazilere ait kişisel eşyaların sergilendiği, tankın ezdiği araba, selvi ağaçları, güvercin figürleri, kurşun isabet etmiş telefon, anahtar, motosiklet gibi nesnelerin 15 Temmuz’u somutlaştıran nesneler olarak ön plana çıktığı ve bu nesnelere “kaos”, “saldırı”, “bedel”, “unutma”, “kanlı” gibi sözcüklerin eşlik ettiği, müzede sergilenen nesneler ve yer bulan söylemler aracılığıyla şiddetin açık ya da örtük olarak yeniden üretildiği ve 15 Temmuz’un otobiyografik belleğinde şiddetin bir hatırla(t)ma biçimi olarak kullanıldığı bulgulanmıştır. Hafıza 15 Temmuz müzesi ortak anlam özelliklerine sahip unsurların sergilenmesi ile 15 Temmuz’a dair anlamın belli bir doğrultuda inşa edilmesine hizmet eden bir hafıza mekânıdır. Müzede sergilenen nesnelerin analizi sonucunda nesnelere ait anlamlar bütünlüklü bir biçimde ortaya konulmuş, nesnelerin derinliğinde nasıl benzerlikler olduğu ortaya çıkarılmış, hafıza mekânda bellek ile hatırlama arasındaki bağın şiddet teması üzerinden kurulduğu sonucuna varılmıştır. Müzede sergilenen nesnelerin düz ve yan anlamlarının çözümlenmesinin 15 Temmuz’un otobiyografik belleğinin oluş(turul)ma sürecini anlamaya yönelik sunacağı sonuçların alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords : Bellek, Toplumsal Bellek, Hafıza Mekanları, Şiddet, Göstergebilimsel Analiz