Edebiyat sosyolojisi bağlamında Alî Deştî ‘nin iki mektup hikâyesi

Authors : Esengül Uzunoğlu Sayın, Pelin Seval Esen

Pages : 559-571

Doi:10.30783/nevsosbilen.1622488

View : 39 | Download : 29

Publication Date : 2025-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyat ile toplum arasındaki ilişkiyi inceleyen bir disiplin dalı olarak edebiyat sosyolojisi, edebi eserlerin yalnızca estetik değerlerini değil, aynı zamanda toplumsal işlevlerini ve etkilerini de araştırmaktadır. Edebiyat sosyolojisi, edebiyatın toplumla kurduğu ilişkiyi anlamayı amaçlamakla birlikte bir hikâyenin yazıldığı dönemin toplumsal yapı, değerleri ve bireylerin içsel çatışmaları açısından incelenmektedir. Çağdaş İran nesrinin önde gelen isimlerinden biri olan Alî Deştî; yazar, gazeteci ve devlet adamıdır. Alî Deştî’nin, iki mektuptan oluşan “İki Mektup” adlı hikâyesi bireylerin içsel çatışmalarını toplumsal bağlamda ele alan güçlü bir edebî metindir. Hem bireysel duygular hem de toplumsal normlar arasındaki dinamikleri anlamak için önemli bir araç olan bu hikâyede, sevdiği kadına duyduğu yoğun aşkı ve hayal kırıklığını ifade eden bir erkekle, toplumsal beklentilerle kendi duyguları arasında kalan bir kadının çaresizliği anlatılmakta, hikâye edebiyat sosyolojisi bağlamında ele alınmaktadır. Bu çalışmada edebiyat sosyolojisi hakkında bilgi verildikten sonra Çağdaş İran Edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Alî Deştî’nin hayatı hakkında bilgi verilmiş, İki Mektup adlı hikâye tarafımızca Farsçadan Türkçeye tercüme edilerek edebiyat sosyolojisi bakımından analiz edilmiştir.
Keywords : Edebiyat sosyolojisi, Alî Deştî, Çağdaş İran nesri, İki Mektup