ENERJİ İTHALATÇISI BİR ÜLKE İÇİN ENERJİ FİYATLARININ TOPLAM VE SEKTÖREL BÜYÜMEYE ASİMETRİK ETKİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Authors : Nurcihan Akşehirli

Pages : 13-30

Doi:10.52122/nisantasisbd.1448152

View : 33 | Download : 55

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, enerji ithalatçısı bir ülke olan Türkiye\\\'de enerji fiyatlarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin 2010Q1-2023Q3 dönemi için analiz edilmesi amaçlanmıştır. Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Modelinin uygulandığı analiz, dört ekonometrik model üzerine kurulmuştur. Tüm modellerde, enerji fiyatlarını temsilen petrol fiyatları bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Ekonomik büyümeyi temsilen ilk modelde toplam gayrisafi yurtiçi hâsıla, ikinci modelde tarım sektörüne ait gayrisafi yurtiçi hâsıla, üçüncü modelde sanayi sektörüne ait gayrisafi yurtiçi hâsıla, dördüncü modelde hizmet sektörüne ait gayrisafi yurtiçi hâsıla, bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Analiz bulguları, petrol fiyatları ile tarım sektörüne ait gayrisafi yurtiçi hâsıla arasında eşbütünleşme ilişkisi olmadığını ortaya koyduğu için uzun ve kısa dönem tahminleri üç model üzerinden yapılmıştır. Hata düzeltme katsayı değerleri, üç modelde de negatif ve istatistikî açıdan anlamlı bulunmuştur. Uzun dönemde, petrol fiyatlarındaki artışların toplam gayrisafi yurtiçi hâsıla ve sanayi sektörüne ait gayrisafi yurtiçi hâsılayı azalttığı, petrol fiyatlarındaki azalışların ise her üç bağımlı değişken üzerinde artırıcı etki yarattığı belirlenmiştir. Petrol fiyatlarındaki pozitif şokların hizmet sektörüne ait gayrisafi yurtiçi hâsıla üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Uzun dönem katsayıları genel olarak değerlendirildiğinde, petrol fiyatlarındaki hem pozitif hem de negatif şoklardan en fazla sanayi sektörünün etkilendiği sonucuna varılmıştır.
Keywords : Petrol Fiyatları, Ekonomik Büyüme, NARDL, Türkiye