TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ, YAŞAM BEKLENTİSİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Authors : Fergül Özgün

Pages : 123-143

Doi:10.52122/nisantasisbd.1532314

View : 78 | Download : 80

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada enerji tüketimi, yaşam beklentisi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. İnceleme Türkiye örneği üzerinden gerçekleştirilmiş, 1990-2022 yılları arasındaki veriler kullanılarak ARDL sınır testi uygulanmıştır. Modelin bağımlı değişkeni ekonomik büyümedir. Bağımsız değişkenler ise yaşam beklentisi ve enerji tüketimidir. Enerji tüketimi kapsamında yenilenebilir enerji ve fosil enerji tüketiminin etkileri ayrı ayrı modele dâhil edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Uzun dönemde yaşam beklentisi, yenilenebilir enerji tüketimi ve fosil enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi pozitif yönlüdür. Ancak uzun dönemde yaşam beklentisi ve fosil enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi anlamsızdır. Yenilenebilir enerji tüketiminin etkisi ise anlamlıdır. Uzun dönemde kişi başına düşen yenilenebilir enerji tüketimindeki %1 artış ekonomik büyümeyi %0,36 oranında arttırmaktadır. Kısa dönemde fosil enerji tüketimi ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilemektedir ve bu etki istatistiki olarak anlamlıdır. Kısa dönemde kişi başına düşen fosil enerji tüketimindeki %1 artış, ekonomik büyümeyi %0,66 oranını da arttırmaktadır. Modelin hata düzeltme terimi negatif, 1’den küçük ve anlamlıdır. Bu nedenle kısa dönemde meydana gelen sapmalar uzun dönemde dengeye gelmektedir.
Keywords : Ekonomki büyüme, Yaşam beklentisi, Yenilenebilir enerji tüketimi, Fosil enerji tüketimi