KİMMER – İSKİT OK UCU BİÇİMİNDEKİ PARALARI

Authors : Said Mübin ÇALIŞ

Pages : 61-80

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2021-03-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Lidya Kralı Kroisos dönemiyle birlikte paraların boyut ve kimyasal özellikleri standartlaştırılmış, nümismatik olarak para özelliği kazanabilen bir alışveriş aracı ortaya çıkarılmıştır. Lidyalıların standart boyut ve kimyasal özellikli paraları kısa sürede diğer toplumlar tarafından öğrenilerek kullanılmaya başlanmıştır. Lidya öncesi dönemde, çeşitli toplumlar kendi paralarını oluşturmayı başarmış ancak boyut ve kimyasal özellikler açısından bu paralarda standart sağlanamamıştır. Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan bozkır halklarından Kimmerler ve İskitler; arkeolojik buluntulara göre MÖ VIII. yüzyıldan başlamak üzere, ok uçlarını kendi para birimleri olarak belirlemişlerdir. Kültürel özellikleri içinde savaşçılığın ve savaş aletlerinin oldukça önemli yeri bulunan bozkır toplumları, kullandıkları paralara savaşçılıkla ilgili ögeleri yansıtmışlardır. İskitler; ok ucu biçimindeki paraları sınıflandırma yoluna gitmiş, temel ürünleri okların üzerine betimleyerek alışverişi yapılacak her temel için farklı bir ok ucu oluşturmuşlardır. MÖ VI. yüzyılda Karadeniz çevresinde yerleşim oluşturan Grekler, burada yaşayan ve egemen güç olan bozkır halklarıyla kültürel etkileşime girerek sentez bir kültür oluşturmuşlardır. Karadeniz çevresindeki Grek kolonileri, para birimi olarak MÖ V. yüzyıla kadar İskit tipi ok uçlarını kullanmışlardır. MÖ V. yüzyılda İskit tipi ok ucu biçimindeki paralar, değişime uğrayarak yunus görüntüsüne benzetilmiş ve Grek koloni kentlerinde kullanılmaya devam edilmiştir. Ok ucu biçimindeki paralar üzerindeki değişim sürecinin son basamağında, Grek ve bozkır kültürel özelliklerini yansıtan, yuvarlak biçimli sikkelerin ortaya çıktığı; bu paraların bir yüzünde İskit tipi ok – yay betimlemelerinin kullanımının devam ettiği görülmektedir. Bu çalışma; Kimmer – İskit döneminde Kuzey Karadeniz’de para olarak ok uçlarının kullanılmasının bozkır kültürüyle ilişkisi ve ok ucu biçimli paraların yerleşik toplumlar arasında nasıl bir kullanım alanı ve etki yaratıp, ortaya çıkardığı sonuçları değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Keywords : Kimmerler, İskitler, Ok ucu paraları, Grek kolonileri