HAÇ BİÇİMLİ MÜHÜR BASKISINDAKİ TUDHALİYA’LAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Murat AYDIN

Pages : 211-224

Doi:10.33469/oannes.1234152

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2023-03-29

Article Type : Research Paper

Abstract :MÖ 2. bin yılda, Anadolu’da ilk merkezi devleti kuran Hititlerden günümüze sayısız eser ulaşmıştır. Devletin merkezi Boğazköy-Hattuşa’da ilebir dönem başkentlik yapmış Ortaköy-Şapinuva’da ve döneme tarihlendirilen diğer Hitit kentlerinde yapılan kazılar, bu uygarlığın tanınması açısından önemli veriler sunmaktadır. Kazılarda ele geçirilen devlet arşivi niteliğindeki yazılı belgeler, devletin yapısı, yayılma politikası, bürokrasisi gibi işleyiş ile ilgili bilgilerin yanı sıra Hitit krallarının kimler olduğu konusunda da araştırmacıları aydınlatmaktadır. Yüz yılı aşkın süren çalışmalar her ne kadar Hititler hakkındaki bilinenleri çoğaltsa da bazı tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Bu tartışmaların başında kronoloji gelmektedir. Hitit tarihinde, Tudhaliya, Hattuşili, Huzziya gibi benzer isimleri taşıyan kişilerin krallık yapıp yapmadığı veya hangi zamanda tahta çıktığının kesin bilinememesi süregelen bir sorundur. Mevcut belgeler bu sorunları çözmeye destek olmakla beraber bazı soruların net cevabını karşılayamamaktadır. Bu duruma örnek teşkil eden ve bu çalışmanın konusunu oluşturan “Haç biçimli mühür baskısı”, bir yandan Hitit kronoloji sorununun çözümüne katkı sunarken beraberinde yeni soruları da gündeme taşımıştır. Haç biçimli mühür baskısı gün yüzüne çıktığından beri kronoloji üzerindeki tartışmaları devam etmiştir. Bu çalışmada, “Haç Biçimli mühür baskısı” üzerinde yer alan isimlerden Tudhaliya’lar hakkında yeni belge ve bilgilerle bu tartışmalara ışık tutmak amaçlanmıştır.
Keywords : Hititler, Tudhaliya, Taduhepa, Şapinuva, Mühür Baskısı