Sovyet Türkmenistanı’nın İlk Yıllarında Stavropol Türkmenleri Üzerine Çalışmalar: G. Kulıyev Örneği

Authors : Tahir AŞİROV, Serdar GAYYPNAZAROV, Parahat DURDYGYLYJOV

Pages : 218-230

View : 13 | Download : 19

Publication Date : 2022-07-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Sovyet Türkmenistanı’nın ilk yıllarında Stavropol Türkmenlerinin tarihi, kültürü, dili ve edebiyatı ile ilgili önemli çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda Türkmen bilim adamları, Kuzey Kafkasya Türkmenlerinin yanına edebî Türkmenceyi öğretmek gayesiyle gitmişlerdir. Bunun sonucunda farklı yazılar ortaya konulmuştur. Bunlardan biri Türkmen şairi Mahtumkulu hakkında “Magtımgulı Sovda Burjuaziyasınıŋ İdeologı” insert ignore into journalissuearticles values(Mahtumkulu Ticari Burjuvazisi’nin İdeologu); adıyla eser kaleme alan Gurban Kulıyev’dir. Kulıyev, Kuzey Kafkasya’da yaşayan Türkmen öğretmenlere edebî Türkmenceyi öğretmek amacıyla 1929 yılının yazında Stavropol’a gitmiştir. Daha sonra Kulıyev, Stavropol Türkmenleri ile ilgili 1929 yılında “Türkmenistan” gazetesinde “İstavropol Türkmenleri Hakında” insert ignore into journalissuearticles values(Stavropol Türkmenleri Üzerine); adıyla bir dizi yazı yayımlamıştır. Kulıyev’in bu yazısı beş bölümden oluşmaktadır: “İstavropol Türkmenleriniŋ Tarıhından” insert ignore into journalissuearticles values(Stavropol Türkmenlerinin Tarihinden);, “Orıs Yüvirt Basarlarınıŋ Zulmı” insert ignore into journalissuearticles values(Rus İşgalcilerin Zulmü);, “İstavropol Türkmenleriniŋ “Millî, Medeni” Ayrılıkları” insert ignore into journalissuearticles values(Stavropol Türkmenlerinin “Millî, Medenî” Ayrılıkları);, “İstavropol Türkmen Rayonınıŋ Iktısadı Bolşı” insert ignore into journalissuearticles values(Stavropol Türkmen İlçesinin İktisadî Durumu); ve “Rayon Apparatını Yerlileşdirmek İşleri” insert ignore into journalissuearticles values(İlçe İdaresini Yerlileştirme Çalışmaları);. Kulıyev yazısında, Kuzey Kafkasya’ya göç eden Türkmenlerin tarihini, özellikle geçimini ve kültürünü gözlemleyerek ortaya koymaktadır. Kulıyev’in yazısının, Sovyet Türkmenistanı’nda Stavropol Türkmenleri üzerine gözleme dayanan değerli çalışmalardan biri olduğu söylenebilir.
Keywords : Sovyet Türkmenistanı, Stavropol Türkmenleri, Kulıyev, Tarih, Medeniyet