Zakir Kâdirî Ugan`ın Hadis Sistematiğine Yönelik Eleştirilerinin Tahlil ve Tenkidi

Authors : Osman GÜNER

Pages : 65-94

Doi:10.17120/omuifd.37729

View : 11 | Download : 16

Publication Date : 2004-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaşadığı dönemde tarih, tarih felsefesi ve antropoloji ilimleriyle meşgul olan Zakir Kadiri Ugan`ın bir tarihçi ve antropolog gözüyle hadise ve hadis sistematiğine bakışı, bu konudaki görüş ve eleştirileri, bunların hangi noktalarda hadisçilerin yaklaşımlarıyla çatıştığı gibi konular, bu makalenin ana temasını oluşturmaktadır. Bolşevik ihtilali sonrasında yaşadığı baskı ve zulümden kurtulma özlemiyle dolu yoğun bir duygu ikliminin tesiri altında kalması ve daha da önemlisi tarih ve antropoloji ilimlerinin kendisine kazandırdığı nosyonun düşünce dünyasına hakimiyet kurması gibi etkenler, Ugan`ın hadis sistematiğine yönelik görüş ve eleştirilerinin tarihsel arka planını oluşturmaktadır. Bu bağlamda Ugan, her ne kadar hadis ya da rivayet ilminin en ciddi ve en bilimsel metotlarla Müslümanlar tarafından geliştirildiğine işaret etse de, hadisteki isnat tenkit sisteminin eksik ve yetersiz olduğunu, muhaddislerin isnatları yeterince tenkide tabi tutmadıklarını, hadisin metninden çok isnadına önem verdikleri için metin ve muhtevanın ikinci plana itildiğini ve bu durumun hadis ilmine gölge düşürdüğünü de vurgulamaktan çekinmemiştir. Ugan`ın hadis sistematiği hakkında öne sürdüğü bu görüşlerde nispeten doğruluk ve haklılık payı bulunmakla birlikte, kimi konulardaki yaklaşımlarının tartışmaya açık olduğu ve bu konularda daha farklı değerlendirmelerin yapılabileceği de ortadadır.
Keywords : Zakir Kadiri Ugan, Hadis, İsnad, Metin Tenkidi