Osmanlı’nın Britanya’daki İlk ve Tek Şeyhülislamı Abdullah Quilliam ve Liverpool İslâm Estitüsü

Authors : Aydın BAYRAM

Pages : 163-194

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2017-09-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Viktorya dönemi Britanya’sında İslâm’ı din olarak seçmiş, avukat ve orta sınıf bir entellektüel olan William Henry Quilliam’ın kısa biyografisini, Müslüman oluşunu, yerel ve ulusal bazda İslâm adına yapmış olduğu faaliyetleri konu edinir. Liverpool’da kurmuş olduğu cami ve enstitü vasıtasıyla pek çok İngiliz’in de Müslüman olmasında büyük payı olan Quilliam, İslâm dinini Hristiyan bir çevrede temsil etme ve bu dinin nasıl irşad edilebileceği hususunda önemli bir emsal teşkil etmektedir. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyılın başlarında küçük bir ihtida topluluğu olan Quilliam ve arkadaşları Liverpool İslâm Enstitüsü’nü merkez edinerek yerelden ulusala, hatta küresel faaliyetleri ile dünyadaki diğer Müslümanların dikkatini çekmeyi başarmıştır. Quilliam, ayrıca 1876-1909 yıllarında Osmanlı Sultanı olan Halife II. Abdülhamid’in atamasıyla Britanya adalarının ilk ve son şeyhülislâmı unvanına sahiptir. İslâm dinini etnik ve kültürel çerçevede yorumlamaya çalışan Abdullah Quilliam, kimi zaman bid’atçi, kimi zaman da kasıtlı olarak dini tahrif etmeye çalışan bir ajan olarak tanımlanmaktadır ki, bu çalışma bu tarz iddiaların gerçekliğini araştırmakla son bulmaktadır.
Keywords : Abdullah Quilliam, Muhtedi, Britanya, Liverpool İslâm Enstitüsü, Şeyhülislâm, Britanya