Buhara Emirliği’ndeki (1747-1920) Şer‘î Mahkemeler

Authors : Aiitmamat KARIEV

Pages : 403-427

Doi:10.17120/omuifd.723330

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2020-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Buhara Emirliği, 1747-1920 seneleri arasında Mangıtlar sülalesinin yönettiği Orta Asya’daki Türk Hanlıklarından/devletlerinden biridir. Şeybânî ve Aştarhânîler hanedenları tarafından yönetilen Buhara Hanlığı, Mangıtlar hanedanın iktidara gelmeleriyle Buhara Emirliği olarak anılmaya başlamıştır. Hanlık/Emirlik ismini, başşehir olan Buhara’dan almıştır. Orta Asya’nın kalbi diyebileceğimiz Buhara şehri, Emevî ve Abbâsiler dönemlerinde Müslüman fatihlerinin şehri fethetmelerinden Cengiz Han istilasına kadar geçen zaman diliminde, İslâmî ilimlerin ve İslâm medeniyetinin beşiği olmuştur. Çarlık Rusya İmparatorluğu’nun Buhara Emirliği’ni işgaline kadarki süreçte de İslâmî ilimlerin ve İslam medeniyetinin daha da ilerletilmesi söz konusu olmuştur. Buhara Emirliği üzerine çok sayıda ilmî çalışmalar yapılmıştır. Ancak Buhara Emirliği’nin yargı sistemi, özellikle şer‘î mahkemeleri hakkında yeterli çalışmalar yapılmamıştır. Bu nedenle makalemizde genel olarak Buhara Emirliği’ndeki yargı sistemi, hususî olarak da şer‘î mahkemeler konusu ele alınmış, önemli bulgu ve sonuçlara ulaşılmıştır.
Keywords : İslam Yargı Hukuku, Buhara Emirliği, Şerî Mahkemeler, Kâdı, Alam, Müftî, Dava, Sicil