Sayı Mistisizminin Arap Dilindeki Yansıması: Vâv-ı Semâniye -Tarihsel Bir Okuma Denemesi-

Authors : Mehmet Faruk ÇİFÇİ

Pages : 185-206

Doi:10.17120/omuifd.1052914

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale; bazı Arap dilcileri, edebiyatçıları ve tefsir âlimleri tarafından Arap dilinde sâbit bir kullanım olduğu iddia edilen vâv-ı semâniyenin tarihsel arka planı ve ideolojik yansımaları hakkındadır. Konu yaklaşık on asırdır muhtelif tefsirlerde ve gramer kitaplarında lugavî bir tartışma şeklinde ele alınmış, lehte ve aleyhte taraftar bulmuştur. Özellikle Kur’ân’ın sırları çerçevesinde değerlendirilmeye müsait oluşu konunun günümüzde de gündemde kalmasının başlıca sebeplerindendir. Ancak gramatik açıdan güçlü temellere dayanmayan bir iddia olmasına rağmen bu kadar ilgi görmesi vâv-ı semâniye düşüncesinin ardında farklı bir motivasyonun olabileceği ihtimalini akla getirmiştir. Bu makale bahsi geçen motivasyonu tespit etmek için kaleme alınmıştır. Çalışmada, konuyu herhangi bir yönüyle ele alan birçok tefsir ve gramer eseri kronolojik olarak incelenmiş, ayrıca vâv-ı semâniye kuralının isnat edildiği ilk dönem dilcilerinin eserlerinde bu görüşün izi sürülmüştür. Bu çerçevede yürütülen çalışmada vâv-ı semâniye düşüncesinin lugavî yönünün yanında sayı mistisizmiyle de alakalı olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan Seb‘iyye olarak da anılan İsmâilîye fırkasının bir dönem benimsediği yedili devir inancını güçlendirmek üzere vâv-ı semâniye kuralını kullanmaya çalıştığına dair ciddi bilgiler elde edilmiştir. Ancak takribî 700/1300 yıllarından sonra vâv-ı semâniyenin bu yönlerinin göz ardı edildiği ve nahvî bir meseleye dönüştürüldüğü görülmüştür.
Keywords : Arap Dili, Nahiv, Vâv ı Semâniye, Sayı Gizemciliği, İsmâiliye