Değişen Dünyada Yeni Dini Formlar: Postmodern Dönemde Dindarlık Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : İdris YAKUT

Pages : 555-572

Doi:10.17120/omuifd.1105042

View : 14 | Download : 15

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca din ve dindarlık gibi kavramlar her toplumda tartışılan bir olgu olmuştur. Günümüzde de özellikle teknolojinin gelişmesiyle birlikte toplumlarda meydana gelen değişim ve dönüşümler dini inanç ve pratikleri de etkileyerek yeni dindarlık biçimlerini beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı “postmodern” olarak isimlendirilen yaşadığımız döneme ait dini inanç ve ritüelleri ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Çalışmada ilk olarak literatür taraması yapılmış, uzman görüşü alınmış ve buna göre 40 maddelik bir havuz oluşturulmuştur. Ardından yaşları 15-60 arasında değişen 475 kişi üzerinde yüz yüze ve çevrimiçi olarak anket uygulanmıştır. Verilerin analizinde 40 madde ile açımlayıcı faktör analizi yapılmış, KMO değeri .949 ve Bartlett test değeri 3022,838 olarak hesaplanmış olup, chi-square değerinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonucunda tek boyutlu, varyansı %49,279 olan 12 maddelik bir yapı oluşturulmuştur. Madde faktör yükleri .502 ile .816 arasında değişen ölçeğin Cronbach’s Alpha iç tutarlık katsayısı .903 olarak ölçülmüştür. Amos 24.0 programı ile yapılan doğrulayıcı faktör analizinde ise insert ignore into journalissuearticles values(x^insert ignore into journalissuearticles values(2/df);= 2,654; RMSEA=0,054; NFI = 0,953; CFI = 0,970; GFI = 0,957); elde edilen değerlerin tek boyutlu ölçek ile uyum sağladığı görülmüştür. Yapılan analizler neticesinde postmodern dönemde bireylerin dine, inanca ve ritüele olan yaklaşımlarını ortaya çıkarmak amacıyla yararlanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı oluşturulmuştur.
Keywords : Din Sosyolojisi, Din, Postmodern Dindarlık, Ölçek