Saçaklızâde Mehmed Efendi’nin İnsânü’l-‘ayn ve ‘aynü’l-insân İsimli Fıkıh Usûlü Risalesinin Neşir ve Tahlili

Authors : Ramazan ÇÖKLÜ

Pages : 667-682

Doi:10.17120/omuifd.1163615

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Fıkıh usûlü ilmi, naslardan şer‘î hüküm çıkarmanın esas ve yöntemlerini incelemesi nedeniyle İslâmî ilimler içinde özel bir konuma sahiptir. Geçmişten günümüze pek çok İslâm âlimi bu alanda eserler yazmıştır. Bu âlimlerden biri de Saçaklızâde Mehmet Efendi’dir insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1145/1732);. Saçaklızâde Mehmet Efendi, başta fıkıh olmak üzere birçok alanda eser telif eden çok yönlü bir Osmanlı âlimidir. Onun yazdığı eserlerden biri de “İnsânü’l-‘ayn ve ‘aynü’l-insân” adlı fıkıh usûlü risalesidir. Eserde Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan meşhur kitaplardan bir hayli istifade edilmiştir. Ne var ki birçok eseri tahkik edilerek yayımlanan Saçaklızâde’nin bu muhtasar risalesi henüz günümüz okuyucularıyla buluşmamıştır. Araştırmamızda söz konusu eser hem dil, üslup ve yöntem bakımından incelenmiş hem de yayımlanmıştır. Osmanlı âlimlerinin yazdıkları eserler, dönemin ilmî, kültürel ve aktüel hayatına ışık tutan önemli tarihi vesikalardır. Bu çalışmayı önemli kılan da yüzü aşkın eser veren meşhur bir Osmanlı âliminin fıkıh usûlü ilmiyle ilgili yazdığı bir eseri tozlu raflardan gün yüzüne çıkarması ve günümüz okuyucusuyla buluşturmasıdır. Böylece geçmişle günümüz arasındaki ilmî bağın güçlendirilmesi hedeflenmektedir. Araştırmanın giriş kısmında Saçaklızâde’nin hayatından söz edilmiştir. Daha sonra İnsânü’l-‘ayn ve ‘aynü’l-insân’ın önemine ve genel özelliklerine yer verilmiştir. Ardından dil, üslup ve yöntem bakımından eserin muhtevası tahlil edilip kaynakları tespit edilmiştir. En sonunda da eserin Arapça metni yayımlanmıştır.
Keywords : Fıkıh, Fıkıh Usûlü, Osmanlı Hukuku, Saçaklızâde