Arap Dili ve Tarihi Bağlamında Zenbûriyye Tartışması

Authors : İsa HIZIROĞLU

Pages : 327-344

Doi:10.17120/omuifd.1163108

View : 26 | Download : 26

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kûfe ekolünün kurucusu Kisâî insert ignore into journalissuearticles values(ö.189/805); ile Basra ekolünün güçlü temsilcilerinden biri olan Sîbeveyhi insert ignore into journalissuearticles values(ö.180/796); arasında geçen ve nahiv kitaplarında “zenbûriyye meselesi” adıyla meşhur olan tartışma, mezheplerin kuruluşunda dilcilerin meseleyi ele alış tarzını, diğer bir ifadeyle mezhebin metodunu yansıtması bakımından önemlidir. Bedevilerin hakemlik rolünü üstlenmeleri gibi tarihi bir olayı simgeleyen zenbûriyye meselesi, Basra ve Kûfe ekolünün kurallarının belirginleşme aşamasında etkin rol oynamış, sonraki dönemlerde her iki ekolün savunduğu görüşler net çizgilerle birbirinden ayrılmıştır. Tartışmada kullanılan cümle, haberin yerine geçebilecek ögelerle yakından ilgilidir. Ekol mensupları tarafından farklı şekillerde yorumlanan cümle, karşıtları tarafından eleştiriye tabi tutulunca Arap dili açısından karmaşık bir hal almıştır. Bununla birlikte tartışma hakkında ortaya atılan birçok iddia, tartışmanın sağlıklı analizinin önünde bir engel olarak görülmektedir. Bu çalışma, günümüze kadar ulaşan tartışmayı dil ve rivayet bağlamında incelemekte ve meselenin çözümü açısından önemli bilgiler sunmaktadır.
Keywords : Zenbûriyye, Sîbeveyhi, Kisâî, Basra Ekolü, Kûfe Ekolü