Teysîru’n-Nahv Bağlamında Klasik Dil Bilimi Yaklaşımına Eleştirel Bir Bakış: Müberred, Sa‘leb ve Ebû Ali el-Fârisî Örneği

Authors : Mustafa KESKİN, Sefa ERKMEN

Pages : 283-304

Doi:10.17120/omuifd.1235850

View : 29 | Download : 38

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Nahiv, ortaya çıktığı dönemden günümüze kadar üzerine çok sayıda araştırma ve çalışma yapılan bir ilim dalıdır. Bu ilim dalı, doğrudan veya dolaylı olarak diğer İslami ilimleri etkilediğinden, doğru anlaşılması ve iyi öğrenilmesi son derece önem arz etmektedir. Bu amaç doğrultusunda erken dönem dil bilimciler, nahiv ilminin kurallarını belirleme yolunda azami gayret göstermişler; bu bağlamda Kur’ân-ı Kerim’i, Arapça edebi metinleri ve fasih konuşan kabilelerin dili kullanma şekillerini, gramer kurallarını belirlemede delil olarak kullanmışlardır. İslâm’ın ilk asrında, dil çalışmaları hızlı bir şekilde gelişim göstermiş ve Basra’da bir ekol olarak ortaya çıkmıştır. Zamanla bazı gramer konuları hakkında dil bilimciler ihtilafa düşmüş ve birbirlerinden bağımsız görüşler zikretmişlerdir. Bu görüşler incelendiğinde, içlerinde gramer konularını karmaşık hale dönüştüren bazı tartışmalar olduğu tespit edilmiştir. Bu tartışmaların ve görüşlerin nahiv ilminin öğrenimini zorlaştırdığı ve meseleleri karmaşık bir hale dönüştürdüğü fikri ortaya çıkmıştır. Bundan dolayı, nahiv ilminin zorluklarını ortadan kaldırmak veya asgariye indirmek için bazı dil bilimciler, nahiv ilminde tecdîd insert ignore into journalissuearticles values(yenileme);, ihyâ insert ignore into journalissuearticles values(canlandırma); ve teysîr insert ignore into journalissuearticles values(kolaylaştırma); gibi girişimlerde bulunmuşlardır. Bu çalışmada ise; Basra dil ekolüne mensup Müberred, Kûfe dil ekolüne mensup Sa‘leb ve Bağdat dil ekolüne mensup Ebû Ali el-Fârisî gibi dil bilimciler ele alınmıştır. Söz konusu bu dilcilerin bazı nahiv konuları hakkındaki görüşleri incelenmiş ve teysîru’n-nahv insert ignore into journalissuearticles values(nahvin kolaylaştırılması); bağlamında değerlendirilmiştir.
Keywords : Arap Dili, Teysîrun Nahv, Müberred, Saleb, Ebû Ali el Fârisî