Hâkim en-Nîsâbûrî ve Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs’in Hadis Usulü Tarihindeki Yeri

Authors : Recep KÖKLÜ

Pages : 49-72

Doi:10.17120/omuifd.1267928

View : 100 | Download : 60

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hâkim en-Nîsâbûrî insert ignore into journalissuearticles values(öl. 405/1014);, hadis usulü görüşleri Ehl-i hadis çevrelerde esas alınan önemli hadis münekkitlerindendir. O, Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs adlı eserini Ehl-i hadisin hadis usulü görüşlerini savunmak ve hadis ilimlerinin zayıflamaya başladığı bir dönemde hadis talebelerinin hadis usulüne vukufiyetini arttırmak için yazmıştır. Hâkim en-Nîsâbûrî’nin bu eseri mütekaddimûn döneminin en kapsamlı ve hadis ilimlerini derli toplu bir şekilde ele alan ilk eseri olması açısından hadis usulü tarihinde önemli bir konuma sahiptir. Bu açıdan onun telif ettiği Ma‘rife, bazı müelliflerce müstakil ve kapsamlı ilk hadis usulü eseri olarak gösterilmektedir. Ayrıca Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs, müteahhirûn döneminin de temel kaynakları arasındadır. Ma‘rife, İbnü’s-Salâh’ın insert ignore into journalissuearticles values(öl. 643/1245); Ulûmü’l-hadîs’inin ana kaynağı olması açısından sonraki dönemin kurucu eserlerinin başında gelmektedir. Ma‘rife, hicrî IV. asrın ilk yarısında Horasan’da kurulmaya başlanan hadis medreseleri için hadis usulü alanında didaktik bir giriş eseri olmuştur. Nitekim hocası Ebû Bekir es-Sıbgî insert ignore into journalissuearticles values(öl. 342/953);, kurmuş olduğu Dârüssünne’nin idaresini ona bırakmış ve Hâkim en-Nîsâbûrî, Ma‘rife’yi bu dönemde yazmıştır. Bu makalede Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs’in hadis usulü tarihindeki yeri ve klasik hadis usulü ilminin tesisindeki rolü üzerine bir inceleme yapılmaktadır.
Keywords : Hadis, Hadis Usulü, Hâkim en Nîsâbûrî, Ma\`rifetü ulûmi\`l hadîs, İbnü\`s Salâh, Ulûmü\`l hadîs