Aydınlanma Perspektifinden Doğu’nun Modernleşme Sorunu ve Çağdaşlaşma

Authors : Ergin ULUSOY

Pages : 3089-3119

Doi:10.26466/opus.765187

View : 22 | Download : 13

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışma, Batı ile Doğu arasında yaşanan ayrışmanın temellerini ve bu ayrışmanın modernizm ekseninde bir kopuşa dönüşmesini konu edinmiştir. Bu bağlamda çalışmanın ana hipotezi modernizmin Antik Yunan mirasına dayanan bir zihin atlası üzerinde inşa edildiği ve bu bağlamda Batı ile Doğu arasında birbirlerinden kopmalarına neden olan çok köklü bir farklılık bulunduğudur. Bu farklılık Aydınlanma ile birlikte doruk noktasına çıkmış ve Batı’nın episteme, Doğu’nun doxa’yı sahiplendiği bir dikotomiye evrilmiştir. Çalışma, Doğu’nun modernleşmesinin imkansızlığını savunmakta ve konuyu bir epistemeloji-ontoloji ikiliği içerisinde kavramaktadır. Batı kendini Aydınlanmayla birlikte bilen olarak konumlandırmış, kendisi karşısındaki her şeyi bilinen olarak ele almıştır. Bu, Batı’nın karşılaştığı diğerlerini ötekileştirmesine hatta araştırmalarının konusu olarak nesneleştirmesine ve didiklemesine yol açmıştır. Doğu bu ikilemin sonuçlarıyla en ağır biçimde yüzleşmiş ve sonunda başına gelenleri ileri-geri ikiliği çerçevesinde okuyarak gelişmek, değişmek, Batılılaşmak ve Batı’ya yetişmek istemiştir. Bu yargı, Batı elitinden çıkan modernizmin Doğu’nun içine işlediği anlamına gelir. Zira gelişmek istemek, geriliğini kabul etmek; kendini Batı’nın gözünden görmek demektir. Çalışma işte bu izlek doğrultusunda Doğu modernleşmesinin imkansızlığını tartışmakta ve bu imkansızlık nedeniyle çağdaşlaşmaya ve kalkınmacılığa evrildiğini iddia etmektedir. Çalışmamızda Antik Yunan, Aydınlanma ve modernizm ekseninde Batı, modernizm-geleneksellik çatışkısı ve Doğu’nun modernizmle olan sorunlu ilişkisi irdelenmiştir. Çalışmanın hazırlanmasında basılı ve elektronik kaynakların değerlendirilmesi suretiyle literatür taraması yapılmış ve determinist, epistemolojik bir tutum izlek edinilmiştir. Çalışma, post-modernist bir uzlaştırma çabası değil, Doğu modernleşmesinin imkansızlığını ve bu imkanszılık nedeniyle çağdaşlamşmaya ve kalkınmacılığa evrildiğini iddia eden bir açıklama gayretidir.
Keywords : modernizm, Doğu Batı, Aydınlanma, Çağdaşlama, Doğu modernleşmesi