AHİDNÂMELER ÇERÇEVESİNDE KARADENİZ’DE TİCARET VE YABANCI TÜCCARLARIN DURUMU (XV-XVII. YÜZYILLAR)

Authors : Mikail ACIPINAR

Pages : 319-336

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2015-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İstanbul’un zaptından sonra gerçekleştirilen Osmanlı fetihleri neticesinde bir iç deniz hüviyetine bürünen Karadeniz, bu tarihten önce uluslararası canlı bir ticaret trafiğine sahipti. Osmanlı hâkimiyetinin tesis edilmesinden önce İtalyan tüccarların hâkim olduğu bölgedeki ticaretin çerçevesi 15. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı devletlere verilen ticari imtiyazlarla çizilmişti. Nitekim Karadeniz’de ticaret yapabilmeleri için Venedik, Floransa ve Ceneviz gibi İtalyan şehir devletlerinin yanı sıra, XVI. ve XVII. yüzyıllardan itibaren Fransa, İngiltere ve Hollanda gibi devletlere bahşedilen ahidnâmelere de bu ticaretle ilgili özel maddeler eklenmişti. Ancak Osmanlı idarecilerinin Karadeniz’e yönelik farklı yaklaşımlarından ötürü söz konusu imtiyazların yüzyıllar boyunca tam olarak uygulanmadığı görülmektedir. Bu bağlamda bölgeye ulaşan yabancı tüccar gemilerinin ise herhangi ticari bir faaliyette bulunamadan Karadeniz’den çıkarıldıkları anlaşılmaktadır. Çalışmamızda, 1460 yılında Trabzon Rum İmparatoru tarafından Floransalılara verilen kapitülasyon da dâhil olmak üzere, mevcut ticari imtiyazlar, Osmanlı arşiv belgeleri ve yabancı kaynaklar üzerinden Karadeniz’de uluslararası ticaret sorunsalı üzerinde bazı tespitlerde bulunulacak; özel durumlar dışında ihracı yasaklanan mallar ve ticari ürünler ele alınarak Osmanlı idaresinin bölgeye bakış açısı değerlendirilecektir
Keywords : Karadeniz, Ahidname, Ticaret, Yasak, Avrupalı Tüccarlar, Osmanlı Devleti