Ara Sözlü ve Ara Cümleli Cümleler Üzerine

Authors : Salim KÜÇÜK

Pages : 445-463

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2020-07-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Türkçesinde cümlenin anlamını daha iyi açıklamak, ihtiyaç duyulan bir anlamı eklemek veya anlatıma zenginlik katmak amacıyla kullanılan ve genellikle iki virgül, iki kısa çizgi veya yay ayraç içerisinde yer verilen kelime grubu yapısındaki yapılar için ara söz; iki virgül, iki kısa çizgi veya yay ayraç içerisinde yer verilen ve içerisinde çekimli en az bir fiil yani yüklem bulunduran cümleler için ise ara cümle ifadesini kullanmak daha uygundur. Bu yapıların her ikisi de cümle içerisinde kullanılmakla birlikte, ara söz yargı bildirmeyen bir kelime grubundan oluşurken ara cümle farklı olarak kip ve şahıs eki almış bir yüklem bulundurmakta ve bir yargı taşımaktadır. Türkiye Türkçesinde ara sözlü veya ara cümleli cümleler konusunda söz dizimini konu edinen kaynaklarda çeşitli bilgilere yer verilmekle birlikte ara söz ve ara cümlenin çoğunlukla karıştırıldığı ve ikisinin de aynı yapıda değerlendirildiği görülmektedir. Bu konuda ortak bir görüşten söz edilemeyeceği gibi kullanılan terimlerde de bir birlik ve beraberlikten söz etmek mümkün değildir. Farklı adlandırmalarla karşılanan ara söz ve ara cümle yapılarının cümlenin yapısı ile olan bağlantısı da tartışılması gereken diğer bir husustur. Ara söz ve ara cümle konusu, Türkiye Türkçesi dilbilgisinin önemli konularından olup yapı yönünden cümlenin türünü de belirleyici bir özelliğe sahiptir. Bu çalışmada ara sözlü ve ara cümleli cümleler arasındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmuş, anlam yönünden cümleye katkıları belirlenmiş, ara sözlü ve ara cümleli cümleler yapı yönünden değerlendirilerek tür ve özellikleri üzerinde durulmuştur.
Keywords : Ara Sözlü Cümle, Ara Cümleli Cümle, Virgül, Kısa Çizgi, Türkiye Türkçesi