Sakarya -Geyve Umur Bey Köyü Mezarlığı 19. Yüzyıl Osmanlı Mezar Taşlarından Örnekler

Authors : Sevinç EREN, Sena YAVUZ

Pages : 663-679

Doi:10.48146/odusobiad.797296

View : 8 | Download : 22

Publication Date : 2020-11-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Sakarya Geyve İlçesi, Umur Bey Köyü’nde gerçekleştirdiğimiz araştırmalarda tespit edilen 19. yüzyıl mezar taşları değerlendirilmiştir. Çalışmamızda belirlenen on dört mezardan dokuzu erkek beşi ise kadınlara aittir. Mezarların tamamı şahideli toprak mezar türünde olup, biçimsel özelliklerine göre dikdörtgen plaka formundadır. Malzeme olarak mermer kullanılmıştır. Süsleme ve teknik açısından incelendiğinde oyma ve kazıma tekniğinin daha çok alçak kabartma ve yüksek kabartma şeklinde uygulandığı görülmektedir. İncelenen erkek mezar taşlarındaki başlık tipleri, sarık kavuk ve fes şeklindedir. Ayak taşları daha çok dikdörtgen plaka formundaki gövde üzerine üçgen tepelik ile sonlandırılmıştır. Kadın mezar taşlarında ise başlık, bitkisel ve üçgen tepelik görülmektedir. Ayak taşları ise erkeklerinki ile form olarak benzerlik göstermektedir. Özellikle baş ucu taşlarında bitkisel ve geometrik bezeme hakimdir. Bitkisel bezemede gül, lale, akant yaprakları ve hurma ağacı stilize şekilde uygulanmıştır. Geometrik bezemede ise beş kollu yıldız, düşey, yatay ve çapraz çizgilerden oluşan kompozisyonların uygulandığı tespit edilmiştir. Kitabe metinlerinde sülüs ve talik hat düz veya sağa eğilimli olarak uygulanmıştır Teknik ve kompozisyon özellikleri açısından sanat eseri niteliği taşıyan 19.yüzyıla tarihlenen Sakarya- Geyve Umur Bey Köyü’nde yer alan mezar taşları kısmen mahalli kısmen de başkent üslubuna sahiptir. Sakarya- Geyve’nin başkente yakınlığı sebebiyle, incelenen şahidelerin ya doğrudan İstanbul’dan ya da başkent üslubuna uygun üretim yapan yerel atölyelerden sipariş edildiği düşünülmektedir.
Keywords : Sakarya, Osmanlı, Mezar taşları, Bezeme