Yunus Emre’nin Divân- ı İlâhiyatı’nda Astronomi, Maden ve Musıkî Âleti Terimleri

Authors : Serpil SOYDAN

Pages : 31-50

Doi:10.48146/odusobiad.962690

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :XIII. yüzyılda Anadolu’da yeni bir edebiyat dilinin doğuşunda en mühim rolü oynayanlardan biri de Yunus Emre’dir. Ayrıca şiirlerinden hareketle Yunus Emre’nin, Arapça, Farsça, İslâmî ilimler, İslam tarihi ve devrin bütün ilimlerinden haberdâr olduğunu söylemek mümkündür. İslam tasavvufunun inceliklerini sadelikle dile getirmiş mutasavvıf halk şairi Yunus Emre’dir. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin Divân-ı İlâhiyat adlı eseri kaynak eser olarak incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Divân-ı İlahiyat adlı eserin sözvarlığı içerisinde yer alan astronomi, maden ve musıkî âleti terimlerini tespit etmektir. On üçüncü yüzyıla kadar ortaya konulmuş tarihî dönemlere ait eserlerde tanıklanıp tanıklanmadığı da incelemeye çalışmaktır. Eser taranmış, söz varlığı içerisinde yer alan astronomi, maden, musıkî âleti terimleri tespit edilmiş, terimlerin yer aldığı beyitlerin sayfa sayısı, gazel ve beyit numarası hemen yanında gösterilmiştir. Astronomi terimleri olarak, on üç insert ignore into journalissuearticles values(13); terim tespit edilmiştir. Bu terimlerden sekizi insert ignore into journalissuearticles values(8); Arapçadır. Bu terimler şöyledir: Ay insert ignore into journalissuearticles values(T);, Bedr insert ignore into journalissuearticles values(A);, Hilâl insert ignore into journalissuearticles values(A);, Dünya insert ignore into journalissuearticles values(A);, Felek insert ignore into journalissuearticles values(A);, Gök insert ignore into journalissuearticles values(T);, Güneş insert ignore into journalissuearticles values(T);, Şems insert ignore into journalissuearticles values(A);, Yıldız insert ignore into journalissuearticles values(T);, Ilduz insert ignore into journalissuearticles values(T);, Mirrîh insert ignore into journalissuearticles values(A);, Bercîs insert ignore into journalissuearticles values(A);, Zühre insert ignore into journalissuearticles values(A);. Maden terimleri olarak on dört insert ignore into journalissuearticles values(14); terim tespit edilmiştir. Bu terimlerden beşi insert ignore into journalissuearticles values(5); Arapça, ikisi insert ignore into journalissuearticles values(2); Farsçadır. Bu terimler; Altun insert ignore into journalissuearticles values(T);, Bakır insert ignore into journalissuearticles values(T);, Cevher insert ignore into journalissuearticles values(A);, Demir / Demür insert ignore into journalissuearticles values(T);; Gevher insert ignore into journalissuearticles values(F);, Güher insert ignore into journalissuearticles values(F);, Kân insert ignore into journalissuearticles values(F);, Sadef, insert ignore into journalissuearticles values(A);; Gümüş insert ignore into journalissuearticles values(T);, İnci insert ignore into journalissuearticles values(T);, Maden insert ignore into journalissuearticles values(A);, Mercan insert ignore into journalissuearticles values(A);, Tunç, Yakut insert ignore into journalissuearticles values(A);’tur. Musikî terimleri olarak altı insert ignore into journalissuearticles values(6); terim tespit edilmiştir. Biri insert ignore into journalissuearticles values(1); Arapça, üçü insert ignore into journalissuearticles values(3); Farsça, ikisi insert ignore into journalissuearticles values(2); Türkçedir. Bu terimler, Rebâb insert ignore into journalissuearticles values(A);, Şeşte /Şeştâ insert ignore into journalissuearticles values(F);, Ceng insert ignore into journalissuearticles values(F);, Çalgu insert ignore into journalissuearticles values(T);, Saz insert ignore into journalissuearticles values(F);, Kopuz insert ignore into journalissuearticles values(T);’dur.
Keywords : Yunus Emre, Divân ı İlâhiyat, astronomi, maden, musikî, terimler