Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Muhabbet Tılsımı Romanında Batılı İfade Eden Söz Varlığı

Authors : Hakan ÇELEBİ

Pages : 125-146

Doi:10.48146/odusobiad.1180609

View : 73 | Download : 61

Publication Date : 2023-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir dilin söz varlığı, o toplumun tarihini, yaşayış şeklini, inançlarını yansıtan önemli bir unsur ve aynı zamanda o dilin zenginliğini belirten değerli bir ölçüttür. Türk dilinin söz varlığı da Türk kültürünün yansıtıcısı olarak eşsiz bir hazine niteliğindedir. Türkçe, günümüzde Türkolog ve dilbilimciler için vazgeçilmez bir araştırma sahası hâline gelmiş, söz varlığı üzerine yapılan çalışmalar gün geçtikçe önem kazanmaya başlamıştır. Bu çalışmada Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Muhabbet Tılsımı romanında yer alan inanç kaynaklı batıl söz varlığı üzerinde durulmuş, romanda ön plana çıkan batıl söz varlığı ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Batılı belirten söz ve söz grupları kendi içerisinde 13 konu başlığı altında gruplandırılmış; her sözcük, sözlük anlamı ve cümle içerisindeki örnek kullanımıyla verilmiştir. Mevcut söz varlığında tür bakımından ad, sıfat, fiil özellikli sözcüklerle yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik sözcükler de yer almış; köken bakımından daha çok doğu kökenli Arapça, Türkçe, Farsça ve Arapça + Türkçe sözcüklerin yoğunlukta olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca batılı ifade eden bazı sözlerin -cümlede elde edilen misallerine göre- eş dizimli kullanımlarına yer verilmiştir. Eş dizimli kullanımlar genellikle ad tamlaması, sıfat tamlaması, birleşik fiil ve deyim özelliği taşımaktadır. Ek olarak sözcüklerin eş dizimli şekillerinin anlamları verilmemiş bunun yerine cümle içerisindeki örnek kullanımları ile yetinilmiştir.
Keywords : Hüseyin Rahmi Gürpınar, roman, bâtıl, söz varlığı, eş dizimlilik