Kılınış Bakımından İ- Fiili

Authors : Ahmet Turan Doğan

Pages : 2579-2598

Doi:10.48146/odusobiad.1170920

View : 123 | Download : 132

Publication Date : 2023-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Fiillerin ortaya çıktıkları ilk andan itibaren ifade ettikleri bir zaman unsuru ve gerçekleşme tarzı bulunmaktadır. Buna da kılınış denir. Türkçede her fiilin sahip olduğu bu özellik çeşitli durumlarda yardımcı fiillerde de vardır. Ancak, araştırmacılar tarafından i- fiili, bu açıdan pek de değerlendirilmemiştir. Bu sebeple, söz konusu çalışmada i- fiilinin ifade ettiği zaman unsuru üzerine değerlendirmelerde bulunulmuştur. Öncelikle, i- fiilinin kullanım alanı ortaya konmuş, ardından, çeşitli çalışmalarda nasıl anlamlandırıldığından bahsedilmiştir. Daha sonra, gerek tarihî gerekse de çağdaş metinlerden i- fiilinin kullanımıyla ve ifade ettiği zamanla ilgili örnek cümleler verilmiştir. Bu örneklerin bir kısmı, konuyu daha iyi açıklamak adına ol- fiili ile karşılaştırmalı bir biçimde seçilmiştir. Bu örneklerde, durum ifade eden i- fiilinin oluş ifade eden ol- fiiline göre daha eski bir zamanı karşıladığı görülmüştür. Dolayısıyla, sadece görülen geçmiş zaman kipi, öğrenilen geçmiş zaman kipi, geniş zaman kipi, -sA şart zarf-fiil, -dik / -dük sıfat-fiil ve -ken zarf-fiil ekleriyle kullanımı bulunan i- fiilinin daha eski bir zamana ait bitişi ifade ettiği, bu sebeple de gelecek zaman ifade eden ekleri üzerine almadığı görülmüştür. Bunun da söz konusu fiilin kılışındaki zaman unsurundan kaynaklandığı söylenebilir.
Keywords : Kılınış, fiil, i fiili, ol fiili