Trabzon Değirmendere Çatak alt havzasının erozyon risk haritasının oluşturulması ve sediment iletim oranının belirlenmesi

Authors : Necla KORALAY, Ömer KARA

Pages : 41-54

Doi:10.17568/ogmoad.1095264

View : 22 | Download : 14

Publication Date : 2022-09-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Toprak erozyonu doğal kaynakların sürdürebilirliğini, sosyal ve ekonomik gelişmeyi ve karasal ile sucul ekosistemleri tehdit eden dünya çapında çevresel bir sorundur. Ülkemizde insanların doğal kaynaklar üzerine baskısının artmasıyla erozyon miktarı artmış ve yaşamsal ekosistem üzerinde olumsuz etkilere neden olmuştur. Meydana gelen bu etkileri azaltmaya yönelik önlemler alınabilmesi için bir havzada toprak kaybı miktarının belirlenmesi gerekmektedir. Çalışma alanı, Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Trabzon ili sınırları içerisinde yer alan Değirmendere Çatak alt havzası seçilmiştir. Çalışmada toprak erozyonu miktarının hesaplanmasında Evrensel Toprak Kaybı Denklemi insert ignore into journalissuearticles values(Revised Universal Soil Loss Equation -RUSLE); ve Coğrafi Bilgi Sistemleri insert ignore into journalissuearticles values(CBS); kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, ortalama yağış erosivite insert ignore into journalissuearticles values(R);, toprak erodibilite insert ignore into journalissuearticles values(K);, arazi eğimi ve uzunluğu insert ignore into journalissuearticles values(LS); ve bitki örtüsü yönetimi insert ignore into journalissuearticles values(C); değişken değerleri sırasıyla 324.65 MJ ha-1 mm saat-1 yıl-1, 0,029 t ha saat ha-1 MJ-1 mm-1, 11,23 ve 0,038 olarak belirlenmiştir. Bu verilere göre, Çatak alt havzasında yıllık ortalama toprak kaybı 3,28 ton/ha/yıl, sediment iletim oranı insert ignore into journalissuearticles values(SİO); 0,44 ve sediment verimi 1,46 ton/ha/yıl olarak bulunmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen veriler erozyon kontrol çalışmalarında toprak ve su koruma planlamaları için altlık teşkil edecek ve uygulayıcılara yol gösterici niteliktedir.
Keywords : Havza Amenajmanı, RUSLE, Sediment İletim Oranı, Toprak Erozyonu