Kabuklu Deniz Ürünleri: Norovirüs Salgınları ve Sporadik Enfeksiyonlar İçin Risk

Authors : Sevinç SÖKEL, Mehmet KALE, Sibel HASIRCIOĞLU, Sibel YAVRU, Oğuz GÜRSOY, Kübra KOCATÜRK

Pages : 340-350

Doi:10.24323/akademik-gida.475372

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2018-10-29

Article Type : Review Paper

Abstract :Daha önceleri Caliciviridae familyasından Norwalk benzeri virüsler olarak bilinen norovirüler insert ignore into journalissuearticles values(NoV);, ikosahedral kapsid simetrisine sahip, zarfsız, pozitif insert ignore into journalissuearticles values(+); polariteli, tek iplikli RNA virüsleridir. NoV enfeksiyonu hem sekretuar hem de osmotik ishale neden olmaktadır. Enfeksiyonun meydana gelmesi için birkaç NoV partikülü yeterli olmaktadır. NoV, esas olarak kontamine gıdalar ve su ile yayılmaktadır. Virüsün yayılmasından kişiden kişiye doğrudan temas veya kontamine yüzeyler ve kusmuk ile temas da sorumludur. Genel olarak, NoV kaynaklı epidemik ve pandemik salgınlar görülmekte olup sporadik vakalar da bildirilmiştir. Salgınlar ve sporadik enfeksiyonlar, NoV ile kontamine olmuş kabuklu deniz ürünleri insert ignore into journalissuearticles values(örneğin midye, istiridye ve yengeç);, yumuşak kırmızı meyveler insert ignore into journalissuearticles values(çilek ve ahududu);, sebzeler insert ignore into journalissuearticles values(marul, domates ve maydanoz);, unlu mamuller, şarküteri ürünleri, salatalar, sandviçler, su ve buzun tüketimi sonucunda meydana gelmektedir. NoV, dünya çapında bakteriyel olmayan ishal vakalarının yarısından fazlasından sorumludur. Midye ve istiridye gibi kabuklu deniz ürünlerinden kaynaklanan NoV salgınları dünyada yaygın olarak görülmektedir. Virüs bulaşmış sularda yetiştirilen kabuklu deniz ürünlerinin ve enfekte bireyler tarafından hazırlanan deniz ürünlerinin salgınlarda rol oynayabileceği bildirilmektedir. Midye ve istiridye gibi çift kabuklu/çenetli deniz ürünleri, beslenme faaliyetlerinin bir parçası olarak büyük miktarlarda suyu filtreleyebilmekte ve bu nedenle sıklıkla kanalizasyonla kontamine olmuş sığ, kıyı ve nehir sularındaki virüsleri biriktirip yoğunlaştırabilmektedir. Derinlik, su sıcaklığı, yağış ve rüzgâr ile midye ve istiridye yetiştirme alanlarındaki suyun tuzluluğu salgın risklerinin tahmini için önemli faktörlerdir. Kabuklu deniz ürünlerinin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde gıda kaynaklı hastalıkların yayılmasında önemli olduğu bildirilmektedir. Türkiye`de tüketim için denizden yılda 78 ton kara midye avlanmaktadır. Toplanan midyelerde NoV varlığı, bu kabuklu deniz ürününün Türkiye`de gıda kaynaklı viral enfeksiyonlar ve salgınlar için önemli bir kontaminasyon kaynağı olabileceğini göstermektedir. Ülkemizde avlanan kabuklu deniz ürünlerinde NoV varlığının izlenmesi, turistik bölgelerdeki salgınların önlemesi ve Türk denizlerinin viral kontaminasyon potansiyelinin izlemesi için kullanılabilir. Bu çalışmada, NoV kaynaklı gastroenterit salgınlarında kabuklu deniz ürünlerinin rolü ve kabuklu deniz ürünleri kaynaklı bulaşmaların önlemesinde kullanılabilecek başlıca stratejiler derlenmiştir.
Keywords : Norovirüs, Kabuklu deniz ürünü, Midye, İstiridye, Gastroenterit