Ekmeklik Buğdaylarda Bazı Böcek Süne Kımıl Enzimlerinin Oluşturduğu Zararın Mekanizması ve Biyokimyası

Authors : Harun DIRAMAN

Pages : 27-32

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2004-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Böcek enzimi hasarı Orta ve Yakın Doğu, Doğu ve Orta Avrupa`da ve bazı Akdeniz ülkelerinde genellikle süne Eurygaster spp ve Kımıl Aelia spp zararlıları tarafından ve bunlara ek olarak benzer diğer bir tip Nysius huttoni isimli zararlı da Yeni Zelanda`da bildirilmiş olup, bu zararlılar buğdayın ekmeklik kalitesini azaltıcı etkilerde bulunmaktadırlar. Bu derlemede ekmeklik buğdaylarda böcek enzim hasarının oluşumu, biyokimyası ve etkileri değişik kaynaklardan alınarak incelenmiştir. Süne hasarlı buğday problemi ilk defa 1931 yılında Alman bilim adamı Berliner tarafından sıvımsı gluten olarak tanımlanmıştır. Süne ve Nysius huttoni`nin gluten proteinleri üzerine olan etkileri konusunda proteolitik aktivite ölçümü, elektroforez, RP HPLC olmak üzere farklı araştırma teknikleri kullanılarak Rusya İngiltere ve Yeni Zelanda` da ve son zamanlarda da Türkiye`de çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Eurygaster integriceps `in buğdaya verdiği zararın biyokimyası 1944 yılında Rusya`da Kretovich tarafından incelenmiştir. Böcek enzimi hasarına uğramış buğdayın unları aşırı proteolitik aktivite nedeni ile ekmek yapımında büyük ve önemli problemlere yol açan cıvık ve yapışkan hamur oluştururlar. Çeşitli araştırma sonuçlarına göre böcek enzimi ile zararlanan buğdaylar daima karakteristik bir özellik olarak yüksek düzeyde böcek kaynaklı proteolitik aktivite içermekte olup, ve bazen de bu tip buğdaylar normalden fazla düzeyde alfa amilaz aktivitesi gösterebilmekte olup, ancak böcek enzimi her zaman yüksek alfa amilaz aktivitesi içermeyebilir. Süne hasarı buğdayın TCA, su ve alkolde çözünür protein fraksiyonlarının miktarını yükseltir. Bunun aksine Nysius huttoni` hasarlı buğdayda ise SDS ve asetik asitte çözünür protein fraksiyonları azalır, diğerleri etkilenmez. Genellikle böcek proteinazı nötral alkalin tip bir enzim olup, bunların optimum pH`ları 7.0 9.0 arasıdır. Elektroforegramlara göre böcek proteazlarının gluten proteinin gliadin fraksiyonunun yüksek molekül ağırlıklı alt birimleri üzerine etki etmekte olduğu bildirilmektedir. Ayrıca araştırıcılar buğdaya böcek enzim hasarının mekanizması konusunda üç farklı teori önermektedirler. I. teori buğdayın süt olum devresi hasarıdır. süne ve kımıl için geçerli olan II. teori, buğdayın kuru ve tam olum devresi hasarlanması hakkındadır. III. teori ise Y. Zelanda `daki Nysius. huttoni zararlısı hakkında geçerli olabilen, buğdayın geç antesis dönemindeki hasarı üzerinedir
Keywords : Süne Eurygaster spp, Nysius huttoni, böcek enzimi hasarı mekanizması ve